U novom izvještaju Vijeća Evrope o zaštiti nacionalnih manjina izražava se zabrinutost zbog nacionalizma na Kosovu i njegovih negativnih posljedica po prava manjina, ali neki zvaničnici osporavaju zaključke tog izvještaja.
U Okvirnoj konvenciji za zaštitu nacionalnih manjina navodi se da “postoji prijetnja od stvaranja homogenog društva, posebno u urbanim centrima i kod omladine, uz ograničenu toleranciju prema manjinskim jezicima, kulturama, tradicijama i identitetima.”
Zvaničnici i stručnjaci kažu kako su iznenađeni zbog zaključka u tom izvještaju, jer na Kosovu nema nacionalizma, a oni dodaju i da se postojećim zakonima štite prava manjina.
“Realnost je ta da manjine uživaju određena prava koja su naprednija nego drugdje u Evropi,” izjavio Behxhet Shala, šef Vijeća za odbranu ljudskih prava i sloboda.
Shala je međutim potvrdio da u teškoj ekonomskoj sredini na Kosovu, romska, egipatska i aškalska zajednica (RAE) nema dovoljno pristupa ekonomskim i obrazovnim mogućnostima, kao i zdravstvenim i javnim službama.
“To je zaista zabrinjavajući problem, za koji nisu dovoljno uradili ni Kosovo ni međunarodna zajednica,” kaže Shala.
U izvještaju se navodi diskriminacija pri zapošljavanju nad Romima kao posebno značajan problem.
“Ta [diskriminacija pri zapošljavanju] je činjenica,” izjavio Xhevdet Neziraj, član i parlamenta i zajednice RAE.
Neziraj kaže da je to pitanje iznio u parlamentu, posebno u vezi sa zapošljavanjem u javnom sektoru.
“Nema nijednog jedinog pripadnika zajednice RAE zaposlenog u velikim javnim preduzećima, poput kosovske Pošte, Telekoma ili Elektroprivrede Kosova, uprkos činjenici da se diplomci iz redova te zajednice prijavljuju za poslove. Još gore, oni se nikad ni ne pozivaju na intervju,” kaže Neziraj.
Neziraj kaže da vlasti ne zapošljavaju manjine na Kosovu na radnim mjestima u okviru kosovske policije i carine, uprkos zakonskim uslovima da mora postojati određeni broj manjinskih kandidata. Zaposleno je samo par pripadnika zajednice RAE, ali tek nakon izvršenih intervencija i pritiska da se zakon sprovodi.
“U i oko Đakovice živi sedam hiljada egipćana ali nijedan od njih nije zaposlen u policiji, iako ih je na stotine kvalifikovanih,” kaže Neziraj.
U izvještaju se izražava i zabrinutost povodom neostvarivanja održivog napretka u odnosima između etničkih grupa.
“Postoji osjećaj pogoršanja, posebno vezan za urbane centre i omladinu,” kaže se u tom izvještaju.
Shala kaže da se kritike tiču praktičnog problema, jer su urbani centri generalno monoetnički ustrojeni, dok se manjinske zajednice nalaze na periferiji ili u ruralnim oblastima.
Međuetničke aktivnosti možda su manje vidne, ali generalno su one na zadovoljavajućem nivou, kaže Ragip Gjoshi, viši savjetnik kosovskog ministra obrazovanja.
“Sveukupno gledajući, međuetnička aktivnost se zadnjih godina popravlja, ali još uvijek ima problema u smislu obrazovanja zajednice RAE,” izjavio je Gjoshi.
Gjoshi kaže da manjine same odlučuju da li da pohađaju škole s nastavom na albanskom ili srpskom jeziku, zavisno od mjesta gdje žive.
“U većinski srpskim oblastima, oni biraju škole na srpskom jeziku, a isto važi i ako žive u većinski albanskim zonama,” dodaje on.
