Da li će zvanično učešće Vojnog orkestra, a ne i vojnika Trećeg pješadijskog puka, u organizaciji Dana RS-a biti dovoljno da se pukotina po nacionalnoj osnovi u Oružanim snagama Bosne i Hercegovine ne nastavi produbljivati?
Dileme više nema: Vojni orkestar Oružanih snaga Bosne i Hercegovine učestvovaće u organizaciji 9. januara, Dana bosanskohercegovačkog entiteta Republika Srpska, potvrđeno je iz Ministarstva odbrane Bosne i Hercegovine. Ministarstvo odbrane će odobriti učešće Vojnog orkestra – bend Banja Luka u ceremonijalnim aktivnostima 8. i 9. januara 2017. godine, između ostalog u odavanju počasti i polaganju vijenaca palim borcima Vojske Republike Srpske, Narodnooslobodilačkog rata i civilnim žrtvama rata.
Time je trebala biti stavljena tačka na raspravu o ulozi učešća pripadnika Oružanih snaga Bosne i Hercegovine, ali su otvorene druge dileme i postavljena pitanja koja čekaju odgovore. Između ostalog, da li je neko u čitavoj priči oko Dana Rrepublike Srpske 9. januara polupao lončiće, ili se radi o nizu manipulacija javnošću da bi se nametnuo utisak kako je Republika Srpska izvojevala bitku protiv Ustavnog suda Bosne i Hercegovine, koji je taj praznik proglasio neustavnim, i u entitetu Federacija Bosne i Hercegovine se i dalje tako tretira, ili se jednostavno svi u Bosni i Hercegovini, počevši od institucija, u ovom slučaju Ministarstva odbrane, pa do građana, stavljamo pred svršen čin da ništa nije onako kako je formalno predstavljeno, nego onako kako nam se događa. Pa neka svako tumači situaciju kako mu odgovara, što se pokazuje kao kompromisno rješenje, izgleda, svima prihvatljivo.
Dakle, u organizaciji Dana Republike Srpske neće učestvovati vojnici Trećeg pješadijskog puka (koji imaju prebivalište u Republici Srpskoj), kao što je predočeno javnosti da će biti traženo, nego pripadnici Vojnog orkestra Oružanih snaga, čime je Ministarstvo odbrane dalo legitimitet samoj proslavi. To je u suprotnosti sa mišljenjem načelnika Zajedničkog štaba Oružanih snaga Ante Jeleča, koji smatra da bi učešće pripadnika Trećeg pješadijskog puka u paradi bilo pogrešno zbog odluke Ustavnog suda Bosne i Hercegovine o neustavnosti tog praznika. Ali, Jeleč nije političar, nego neko ko, kao oficir, treba da izvršava odluke Ministarstva odbrane. A zamjenik ministra odbrane Boris Jerinić ima suprotno mišljenje, kao i entitetske institucije i političari.
Kako se slavi neustavni 9. januar
Nakon što je Ustavni sud krajem 2015. godine odlučio da je neustavan dio Zakona o praznicima Republike Srpske, koji je propisivao da se 9. januar obilježava kao Dan Republike Srpske, jer je istog dana istovremeno proslavljana i slava Sveti Stefan, Narodna skupština Republike Srpske je u zadatom roku provela odluku Ustavnog suda Bosne i Hercegovine, ali je i 25. oktobra prošle godine usvojila, po hitnom postupku, Zakon o Danu Republike Srpske kojim je predviđeno da 9. januar bude obilježavan i da se praznuje kao sekularni praznik.
Zakon je stupio na snagu, a Odluka Savjeta ministara Bosne i Hercegovine je da se do donošenja zakona o državnim praznicima poštuju entitetski zakoni, tako da je za pripadnike Oružanih snaga Bosne i Hercegovine sa prebivalištem u Republici Srpskoj 9. januar praznik, kategoričan je Jerinić. Potpredsjednik entitetske Narodne skupštine Nenad Stevandić je još jasniji, šaljući političku poruku koja ne ostavlja dilemu kakav je politički stav u Republici Srpskoj o učešću vojnika iz Republike Srpske u obilježavanju 9. januara. “Treći pješadijski puk je i do sada učestvovao u svim obilježavanjima koja imaju pokriće u entitetskom zakonodavstvu. Ne vidim način da i ovaj put ne učestvuju, osim ako neko ne želi da ispolji neku vrstu negativnog stava ili silu”, ističe Stevandić.
Tako se na taj način u Republici Srpskoj stvara atmosfera da je sve što se događa u skladu sa zakonom, tradicijom i patriotizmom građana, a bilo kakva suprotna mišljenja, pri čemu se podrazumijevaju ona iz Federacije Bosne i Hercegovine, su neprijateljska. To je sasvim jasno objasnio predsjednik entitetske Narodne skupštine Nedeljko Čubrilović. Članu Predsjedništva Bosne i Hercegovine Bakkiru “Izetbegoviću smeta 9. januar zato što je tog dana, mnogo prije izbijanja rata – tačnije, 9. januara 1990. godine – Narodna skupština Republike Srpske usvojila Deklaraciju o formiranju Republike srpskog naroda u Bosni i Hercegovini… Može li se neko tek tako odreći svog rođendana? Naravno da ne može i neće, jer bi to značilo da niste ni rođeni. Pojedinim Bošnjacima je to ‘trn u oku’, a ne krsna slava Republike Srpske – Sveti Stefan. Napominjem da 9. januar ostaje Dan Republike Srpske”, istakao je Čubrilović.
Predsjednik Narodne skupštine Republike Srpske izrazio je sumnju da će visoki predstavnik međunarodne zajednice u Bosni i Hercegovini Valentin Incko, koristeći takozvana bonska ovlaštenja, poništiti Dan Republike Srpske. “Ne vjerujem da će Incko reagovati i donositi bilo kakvu odluku o poništenju 9. januara kao Dana Republike Srpske, jer bi tako grubo narušio volju građana iskazanu na referendumu. Uostalom, međunarodne nesuglasice i sva otvorena pitanja moramo sami međusobno da rješavamo ako se odnose na Bosnu i Hercegovinu. Entitetska pitanja ostaju u nadležnosti entiteta”, naglasio je Čubrilović.
Građani tek sad ništa ne znaju
Poentirao je, kao i uvijek, i u svemu, predsjednik Republike Srpske Milorad Dodik, koji je jasno stavio do znanja da Republiku Srpsku ne zanima učešće Vojnog orkestra, nego isključivo Trećeg pješadijskog puka, ili će se u suprotnom njegov izostanak tretirati kao neprijateljski akt prema Republici Srpskoj. Za Dodika je učešće pripadnika vojske biti ili ne biti, a da je ovo nagovještaj teške buduće krize unutar Bosne i Hercegovine najavio je i predsjedavajući Predsjedništva Bosne i Hercegovine Mladen Ivanić, kojem je sada prebačena loptica da napravi prvi korak kao uvod u tu krizu. Da i ne govorimo koliko će tome doprinijeti učešće predsjednika Srbije Tomislava Nikolića na svečanosti u Banjoj Luci, a što je u Sarajevu dočekano sa velikim negodovanjem.
Što se tiče samih građana Republike Srpske, njima sve osim toga da se i dalje slavi 9. januar Dan Republike Srpske, koji će ove godine biti proslavljen kao da ga proslavlja država, ništa drugo nije jasno, niti ih u suštini i zanima. Ni to da je Narodna skupština Republike Srpske morala provesti odluku Ustavnog suda Bosne i Hercegovine, da referendum o obilježavanju 9. januara nikada u ovom entitetu nije ozvaničen, a njegovi rezultati javno objavljeni, da su svi članovi Komisije za njegovo sprovođenje, kao i šefovi poslaničkih klubova, morali otići u Tužilaštvo Bosne i Hercegovine i dati o tome izjavu, da je entitetski predsjednik Milorad Dodik, uprkos kategoričnim tvrdnjama kako to neće, ipak otišao u Sarajevo i u Tužilaštvu dao izjavu – ništa. Za njih je 9. januar definitivno postao praznik, na koji do sada nisu ni obraćali neku pažnju, a Dodik lider koji čvrsto drži konce u svojim rukama, jedini iz Republike Srpske dorastao velikim političkim igrama. A to će se znati cijeniti na opštim izborima sljedeće godine.
Ono što je, osim grandioznosti ovogodišnje proslave 9. januara novo, politizacija je Oružanih snaga Bosne i Hercegovine, koja je dobila, i tek će je u budućnosti dobiti, sasvim novu dimenziju od dosadašnje. Odbor za proslavu Dana Republike je programom obilježavanja predvidio i paradu policajaca i vojnika centrom Banja Luke. Entitetski ministar unutrašnjih poslova Dragan Lukač nedavno je izjavio da bi u paradi pripadnika policije trebali učestvovati i vojnici Trećeg pješadijskog puka. “Ako ih neko spriječi da učestvuju u tome, to neće biti dobra poruka ni Oružanim snagama Bosne i Hercegovini, ni Republici Srpskoj”, rekao je Lukač.
Da li će zvanično učešće samo Vojnog orkestra, a ne i vojnika Trećeg pješadijskog puka, biti dovoljno da se pukotina po nacionalnoj osnovi u Oružanim snagama Bosne i Hercegovine ubuduće ne nastavi produbljivati, pa i da vojska, kao i Ustavni sud i druge institucije na nivou Bosne i Hercegovine, postane moneta za potkusurivanje i političko trgovanje, pokazaće bliska budućnost. A ona je već tu.
Stavovi izraženi u ovom tekstu su autorovi i ne odražavaju nužno uredničku politiku Al Jazeere.
