U Prištini se “unutrašnji dijalog o Kosovu” koji je pokrenut u Srbiji malo komentariše, prije svega zbog neizvjesnosti o formiranju novih institucija, ali i zato što pojedini smatraju da je to unutrašnje pitanje Srbije. Pojedini analitičari smatraju da ovim dijalogom Srbija ide prema onemogućavanju normalnog funkcionisanja i podjeli Kosova.
S obirom da je krajnji cilj tog dijaloga nepoznat, a da Srbija svakodnevno radi na blokadi Kosova pri članstvu u međunarodne organizacije kao što su UNESCO i Interpol, male su šanse da se srpska javnost priprema za priznanje Kosova. S druge strane, bilo koji drugi epilog tog “unutrašnjeg dijaloga za Kosovo” bi bio neprihvatljiv. Ideju o “unutrašnjem dijalogu o Kosovu” pokrenuo je predsjednik Srbije Aleksandar Vučić.
Profesor međunarodnog prava na Univerzitetu u Prištini Vigan Qorolli kaže da su pred Srbijom dva puta: da iz svog Ustava, na zahtjev EU, ukloni preambulu o Kosovu i modifikuje oštar politički stav naspram Kosova, kako se ne bi ometao put Kosova na međunarodnoj sceni; drugi scenario je ono što Srbija već radi, marginalizacija odnosa sa Kosovom unutar Srbije.
“To je scenarij koji će promovisati eksplicitan zahtjev Srbije o razgraničenju između Albanaca i Srba”, kaže Qorolli dodajući da će se o ovome razgovarati više i u briselskom dijalogu Prištine i Beograda, koji bi trebao da se okonča jednim međunarodnim sporazumom u kojem bi obje strane dobile što više.
Vigan Qorolli smatra da je krajnji cilj Srbije podjela Kosova i ukidanju suvereniteta Republike Kosovo, što onemogućava jedan dijalog o normalizaciji.
Qorolli takođe smatra da, ukoliko se Srbija natjera da ukloni preambulu o Kosovu, postoji bojazan da će Srbija zatražiti jedan autoritet kao što je Zajednica opština sa srpskom većinom.
S druge strane, dobar poznavalac srpsko-albanskih odnosa Petar Miletić kaže da je očigledno da je međunarodni pritisak na srpskog predsjednika Vučića pojačan po pitanju Kosova.
“Predsjednik Vučić sada gleda kako da izađe iz te situacije i čini se da pokretanjem priče o ‘unutrašnjem dijalogu’ pokušava da dio odgovornosti za buduće poteze prebaci na druge političke aktere”, ocjenjuje Miletić.
Međutim, Miletić sumnja da taj dijalog može doprinijeti poboljšanju odnosa Kosova i Srbije, osim ukoliko nakon tog dijaloga ne dođe do nekih drastičnih poteza.
“Uglavnom, to više zavisi od odluka nego od dijaloga”, smatra Miletić.
Suština priče je, dodaje Miletić, da Vučić pošalje poruku međunarodnoj zajednici da ipak nešto pokušava da uradi.
I predsjednica Vlade Srbije Ana Brnabić izjavila je da je dobro što je počeo dijalog o Kosovu na koji je pozvao predsjednik Srbije ocenjujući taj poziv kao “hrabar i odgovoran potez”.
Bivši ministar spoljnih poslova Enver Hoxhaj, trenutno poslanik novog saziva Skupštine, kazao je da je Kosovo multietničko društvo sa međunarodno priznatim granicama, a da su “ideje koje ponavlja Srbija o promjeni granica opasne i neprihvatljive”.
Prethodno je i šef kabineta predsjednika Kosova Hashima Thaçija, Bekim Çollaku za Radio Slobodna Evropa izjavio da se od srpskih zvaničnika očekuje da se uzdrže od prijedloga i ideja koje podstiču podjelu, razmjenu teritorije ili promjena granica, “jer su zastarjele i ne doprinose regionalnoj stabilnosti”.
(RSE)
