Ilir Meta, predsjedavajući parlamenta Albanije, posjetio je ranije u toku mjeseca grad Gnjilane na Kosovu, nakon posjete premijera Edija Rame Srbiji, kako bi dao podsticaj u procesu pomirenja.
Meta se pohvalno izrazio o standardima koje uživa srpska manjina i rekao da su oni rezultat vizije i tolerancije naroda koji tamo živi, a koji su pravi evropski građani.
“Ja imam najviši obzir prema odličnom međuetničkom suživotu,” izjavio je Meta.
Mnogi Srbi koji su napustili Kosovo zbog toga što su se plašili za svoju bezbjednost tokom i nakon rata iz 1999. sad pokušavaju da se vrate na svoja imanja.
Najmanje 2.000 srpskih porodica reklo je prištinskom Ministarstvu za zajednice i povratak (MCR) da se namjerava vratiti na Kosovo.
“Da bi došlo do masovnih reformi, mora se uključiti cijela vlada. Ti ljudi su uradili ono što je bilo u njihovoj moći da urade. Međutim, resursi odvojeni za njihov povratak nisu dovoljni i mi bez sumnje moramo imati više sredstava naredne godine kad bude došlo do povrataka. Pred nama su konkretne stvari koje će se [morati] rješavati,” izjavio je Aleksandar Jablanović, ministar za zajednice i povratak.
Novoimenovana vlada Kosova premijera Ise Mustafe obećala je 7,6 miliona eura za ovo ministarstvo.
Nadalje, vlada Albanije odvojila je 400.000 eura za rekonstrukciju oštećenog manastira Gračanica. Preko 100 srpskih crkava i manastira uništeno je ili oštećeno od strane pripadnika albanske građanske samozaštite na Kosovu tokom i nakon rata.
Zvaničnici kažu da integracija Srba teško ide zbog straha od etnički motivisanog nasilja nad njima, te zbog teške ekonomske situacije na Kosovu.
“Problemi postoje, ali ako ih uspijemo riješiti mirno, onda neće biti motiva ni razloga da u budućnosti odnosi između Albanaca i Srba budu nalik ratnima,” izjavio je Lutfi Haziri, čelnik općine Gnjilane.
Međutim, stručnjaci kažu da bi Albanija i Srbija trebale udvostručiti svoje napore u cilju postizanja opipljivih rezultata.
“Tirana bi trebala odašiljati poruke u cilju ohrabrivanja pomirenja,” izjavio je za SETimes Adrian Šehaj, stručnjak pri Evropskom centru za pomirenje u Tirani.
Šehaj kaže da se Albanci i Srbi moraju fokusirati na budućnost, a ne na prošlost.
“Narod Kosova trebao bi zajednički raditi na izgradnji nove države i unapređivanju kvaliteta života na osnovu dobrog primjera evropskih vrijednosti,” izjavio je Šehaj.
Pomažući povratnicima, vlada pokušava stvoriti pozitivnu atmosferu bez straha, izjavio je Bekim Blakaj iz Fonda za humanitarno pravo u Prištini.
“Uz takvu pomoć se kidaju predrasude i uspostavlja se neka vrsta povjerenja među zajednicama. Time se otvara i put za pomirenje u budućnosti,” izjavio je Blakaj za SETimes.
Sonja Biserko, predsjednica Helsinškog komiteta za ljudska prava u Srbiji, izjavila je da je vrijeme za elite na obje strane da otpočnu dijalog koji će voditi do normalizacije odnosa i mogućeg pomirenja.
“Institucije Kosova trebale bi garantovati suživot, a postoji i napor u tom pravcu. Mora biti više napora od strane Beograda da se Srbi podstaknu na integraciju i prihvatanje realnosti,” izjavila je Biserko za SETimes.
Luš Đerđi, katolički sveštenik na Kosovu, kaže da je zemlja podcijenila rizik od vjerskog ekstremizma.
“Trebali bismo i dalje raditi na opraštanju… Rad vlade i nevladinih organizacija trebao bi imati široku narodnu podršku, posebno u porodici, školi i društvu, masovnim medijima, svuda. Samo na taj način se može osigurati da ima pozitivnih i konstruktivnih efekata,” izjavio je Đerđi za SETimes.
