Ovaj uređaj je u mogućnosti da napravi jasnu i čistu sliku organa za razliku od običnog, klasičnog rentgen snimka.
Snimci koje nastanu CT pregledom zovu se tomogrami. Samo nekoliko sekundi dovoljno je za dobijanje mnogostrukih slika presjeka pojedinih organa u tijelu.
Metoda CT snimanja je mnogo skuplja od klasičnog snimanja i ne može se učiniti u manjim gradovima i selima.
Postoji i specijalni CT skener, koji se zove spiralni CT skener i kod kojeg je izuzetno kratko vrijeme skeniranja (pregleda), mnogo kraće od pregleda klasičnim CT skenerom.
Kako izgleda CT snimak?
CT snimak sličan je klasičnom rentgen snimku, samo za razliku od njega pokazuje više slojeva pojedinog snimanog organa.
Gusta, čvrsta tkiva, kao što su kosti, pokazuju se svijetlim (bijelim nijansama). Manje gusta tkiva kao što su mozak, mišići u nijansama sivih boja, a prazan prostor, odnosno šupljine su crne boje.
U toku CT pregleda, organ koji se snima je unutar cilindra koji je dio skenera i koji se sinhronizovano okreće u krug.
CT skener se koristi da bi dao informacije o organima u našem tijelu (kao što su jetra, pankreas. nadbubrežne žlijezde, pluća, srce, krvne žile, trbušna šupljina, kosti (osobito kičma) i kičmena moždina.
Ako se CT koristi za pregled mozga, ovakav CT se zove cerebralni CT sken ili CT sken glave.
Da li je CT pregled bezbjedan?
Tokom CT pregleda izloženi ste rentgenskom zračenju. Intenzitet zračenja kojem ste izloženi veći je nego pri klasičnom rentgenskom snimanju, ali i dalje je bezbjedan.
Ipak, CT pregled se ne preporučuje trudnicama zbog rizika koje bi zračenje moglo izazvati kod bebe koju nosi.
Takođe, rizik od zračenja veći je kod djece nego kod odraslih i kod njih treba vršiti CT pregled samo kada je to krajnje neophodno, odnosno kada imaju ozbiljnija medicinska stanja, koja opravdavaju rizik od zračenja.
Obavezno upozorite ljekara o mogućoj trudnoći, jer primjena zračenja u trudnoći može štetiti plodu.
Ako planirate trudnoću, najbolje bi bilo obaviti pregled u prvih 10 dana menstrualnog ciklusa da bi se izbjeglo štetno dejstvo zračenja na eventualno početnu trudnoću.
U svakom slučaju, ako je ljekar savjetovao da uradite CT pregled kako bi se provjerili simptomi i dijagnostifikovalo oboljenje, prednosti i koristi CT snimanja veće su od mogućeg rizika koje ono nosi.
Za više informacija o CT pregledu, pripremama za CT snimanje pojedinih organa, kao i rizicima koje ono nosi, posavjetujte se sa svojim ljekarom.
Kako se izvodi CT pregled?
CT pregled se obično radi uz prisustvo specijaliste radiologa i radiološkog tehničara. Nalaze CT snimaka pišu radiolozi specijalisti.
Kako se pripremiti za pregled
Ukoliko nije drugačije naglašeno, pregled ne zahtijeva posebnu pripremu, ali postoje neke stvari koje trebate reći svome ljekaru.
Sa sobom obavezno ponesite važeću uputnicu, kao i prethodne medicinske nalaze i snimke koji imaju veze sa CT pregledom koji trebate obaviti.
Prije samog pregleda potrebno je skinuti krupni nakit koji može uticati na kvalitet CT snimka. Vjerovatno ćete morati skinuti veći dio odjeće i obući odjeću za pregled.
Ako je potrebno učiniti kontrastni CT snimak tijela, potrebno je izbjegavati hranu i piće neposredno prije pregleda. Za više informacija o tome koji pregled trebate obaviti, obratite se osoblju ustanove u kojoj se vrši pregled.
Prije samog početka pregleda trebate reći svome ljekaru:
- da ste možda trudni,
- da ćete možda biti nervozni u zatvorenom i skučenom prostoru. Obzirom da je potrebno da ležite mirno u aparatu neko vrijeme, možete tražiti sedativ da biste se smirili.
- ukoliko imate alergije na neku hranu, kao što su školjke ili morski plodovi, može se desiti da imate alergijsku reakciju na jodna kontrastna sredstva koja se daju u toku pregleda.
- također, napomenite ako bolujete od astme, alergije na neke lijekove ili ako u organizmu imate strano tijelo (geler, implantant i sl.),
- napomenite ako u materici imate ugrađenu spiralu,
- morate napomenuti ako ste u posljednja četiri dana pred pregled radili neku kontrastnu pretragu ili ako uzimate lijekove na bazi bizmuta.
Tok pregleda
CT skener je oblika velikog prstena u kojem se nalazi cijev sa rentgen zracima i detektor. Aparati sa rentgen zracima rotiraju se u malim pokretima oko tijela osobe koja leži na krevetu koji se pokreće naprijed i nazad kroz prsten.
Tokom pregeda, pacijent obično leži na leđima. Veoma je važno da tokom čitavog pregleda budete potpuno mirni, jer i najmanji pokret narušava kvalitet slike. U toku samog skeniranja, vrlo je važno zadržati dah na zadanu komandu koja se čuje sa zvučnika.
Takođe treba znati da je za vrijeme snimanja, pacijent potpuno sam u prostorji, ali radiolog i tehničar kontinuirano prate pacijenta kroz prozor i bolesnik može sa njima razgovarati preko interfona.
Ukoliko to pregled zahtijeva, medicinska sestra će dati kontrastno sredstvo na način koji najadekvatniji za pregled koji se obavlja.
Pri pregledu male djece, zatim kod nemirnih pacijenata te kod pacijenata sa strahom od zatvorenog prostora, pregled se vrši u anesteziji i pod kontrolom anesteziološkog tima.
Ukupan CT pregled obično traje 30-90 minuta, zavisno od dijela tijela koji se snima i ako nemate drugih zdravstvenih tegoba, poslije pregleda možete ići kući.
Strogo se pridržavajte uputstava koje Vam daje medicinsko osoblje!
Za više informacija o CT pregledu, pripremama za CT snimanje pojedinih organa, kao i rizicima koje ono nosi, posavjetujte se sa svojim ljekarom.
Kontrastno sredstvo
Zavisno od toga koji dio tijela snimate, moguće je da dobijete kontrastno sredstvo ili kontrast. Kontrast je tečnost koja sadrži boju, a koja poboljšava snimak određenih tkiva i krvnih sudova.
Ova tečnost nije štetna i nakon nekoliko sati izbacićete je iz organizma mokraćom.
Tokom CT pregleda, vrlo često se daje kontrastno sredstvo u venu i to u toku samog snimanja čime se poboljšava prikaz nekog organa.
Ovo kontrastno sredsvo najčešće se daje injekcijom u venu na ruci putem infuzije, a kontrast se može davati i na ustai u debelo crijevo.
Kakav je osjećaj
Samo CT skeniranje je bezbolno i ne izaziva nikakva osjećaj. Moguće je da u prostoriji u kojoj se vrši pregled bude hladno zbog klima uređaja, jer CT aparat mora biti na određenoj temperaturi.
Neke osobe se osjećaju uznemireno ili uplašeno kada su u CT aparatu, najčešće su to osobe koje se boje ili se osjećaju nelagodno u zatvorenom prostoru. Ovakve osobe mogu prije samog pregleda uzeti sedativ za opuštanje.
Kod nekih osoba nakon davanja kontrasta u venu, javlja se osjećaj intenzivne topline u tijelu kao i metalnog okusa u ustima. Ovaj osjećaj je normalan i veoma brzo prolazi.
U vrlo rijetkim slučajevima, kontrastno sredstvo dovodi do mučnine, povračanja ili glavobolje. Ako dođe do razvoja simptoma, obavezno treba alarmirati ljekara.
Rezultati CT pregleda
Jedino radiolog specijalista može očitati i izdati nalaz CT pregleda. Rezultati pregleda ne mogu biti gotovi odmah, zato što je potrebno da računar obradi informacije (snimke) koji su prikupljene tokom pregleda. Pismeni nalazi su obično gotovi za nekoliko dana nakon pregleda.
Kada se vrši CT pregled?
CT pregled se koristi kako bi se otkrila, dijagnostifikovala ili pratila različita medicinska stanja, uključujući i rak pojedinih organa, te oboljenja kostiju.
Često se koristi kako bi se obezbjedili valjani snimci tijela prije drugih medicinskih procedura, kao što su biopsija ili radioterapija.
CT pregled je bezbolna i neinvanzivna dijagnostička metoda, koaj traje između 30 i 90 minuta, zavisno od toga koji dio tijela se snima.
CT skeniranje se koristi za pregled mnogih dijelova tijela i to uključujući:
- Pluća i grudni koš (toraks) – CT pregled može da otkrije infekcije, tumore, proširenja krvnih sudova (aneurizme), metastaze karcinoma.
- Trbušna šupljina (abdomen) – CT pregled može otkriti patološke promjene, tumore, infekcije, kao i neke bolesti urinarnog trakta.
- Jetra – CT snimak može prikazati tumore jetre, krvarenja u jetri, kao i manje bolesti jere, a takođe može otkriti uzrok ikterusa (žutilo kože i beonjače očiju).
- Gušterača (pankreas) – CT skener je izuzetno kvalitetan aparat kada je u pitanju otkrivanje tumora i upale gušterače (pankreatitis akutni i hronični).
- Žučna kesa i žučni vodovi: CT pregled se koristi u otkrivanju mjesta i uzroka stvaranja blokade u protoku žuči, a ultrazvuk se rutinski koristi u otkrivanju kamenca u žučnoj kesi.
- Nadbubrežne žlijezde: CT pregled je u mogućnosti da otkrije tumore nadbubrežne žlijezde.
- Slezena: CT snimak se koristi kod evaluacija povreda slezene.
- Kičma i kičmeni kanal: CT pregled može otkriti tumore, povrede, deformitete i druge probleme na kičmi. Ova metoda može otkriti i diskus hernije, kao i degenerativne promjene kičme.
Rizici od CT metode
Uvijek treba biti pažljiv sa upotrebom bilo koje vrste zračenja, pa i rentgenskih zračenja, mada je njihova doza kod CT snimanja mala.
Izbjegavati bilo kakvu vrstu zračenja u trudnoći, osobito u prva tri mjeseca. Obavezno upozorite ljekara o mogućoj trudnoći, jer primjena zračenja u trudnoći može štetiti plodu.
Ako planirate trudnoću, najbolje bi bilo obaviti pregled u prvih 10 dana menstrualnog ciklusa da bi se izbjeglo štetno dejstvo zračenja na eventualno početnu trudnoću.
Kontrasna sredstva mogu dovesti do gubitka vode ili oštećenja bubrežne funkcije, tako da treba biti pažljiv kod pacijenata koji imaju bubrežne bolesti, dijabetes ili dehidraciju.
Postoji mali rizik od alergijske reakcije na jodna kontrasna sredsva.
U svakom slučaju, ako je ljekar savjetovao da uradite CT pregled kako bi se provjerili simptomi i dijagnostifikovalo oboljenje, prednosti i koristi CT snimanja veće su od mogućeg rizika koje ono nosi.
Za više informacija o CT pregledu, pripremama za CT snimanje pojedinih organa, kao i rizicima koje ono nosi, posavjetujte se sa svojim ljekarom.
