Juče je u popodnevnim satima, u ljetnjoj bašti kino “Lumbardhi”, odnosno kino “Bistrica” u Prizrenu održana regionalna debata na inicijativu vrlo aktivne i aktuelne te sve popularnije NVO” Ec ma ndryushe”(koračaj drugačije) iz Prizrena koja sa svojim aktivnostima izaziva ogromne simpatije građana Prizrena i okoline baš zbog očuvanja kulturne baštine, tradicije i umjetnosti starog grada Prizrena. Ovoga puta tema jednodnevne međuregionalne debate bila je “Kulturni i urbani aktivizam” na kojoj su učešće uzeli mnoge poznate javne i političke ličnosti grada, kao i gosti iz država u regionu a bilo je prisutno i nekoliko uglednih javnih i političkih ličnosti iz Ambasade SAD u Prištini koji su finansijski podržali ovaj projekat kao i Ambasador republike Albanije na Kosovu, kao i predstavnici raznih NVO, predstavnici OESCE-a, međunarodnih humantarnih organizacija, a bilo je i predstavnika gradova učesnika debate, a to su predstavnici Skoplja, Đirokastra, Beograda, te gradonačelnik Prištine Shpend Ahmeti.
Recimo da su se prisutnima najprije obratili Kreshnik Basha, ispred pomenute NVO”Ec ma ndryshe” te redom učesnici vrlo zanimljive debate koja je izazvala veliku pažnju ljudi iz svijeta kulture i umjetnosti a bilo je prisutno, kako rekosmo, i veliki broj ljudi iz političkog miljea grada jer je tema debate bila više nego interesantna. O političkom rješavanju ovog pitanja u vezi očuvanja kulturne baštine starih gradova Balkana govorio je Sadi Petrela iz “Gjirokastra Foundation” dok je o očuvanju skupltura i kulturno-historijskih spomenika govorila kao gost debate iz Makedonije Violeta Simjanovska iz “MultiMedija Centra” iz Skoplja, a o kulturnoj baštini i tradiciji Kosova govorio je Florent Mehmeti, ispred ODA-Teatra Kosova. Na kraju prvog dijela debate govorila je Flaka Xerxa na temu “Urbani aktivizam u Prizrenu” ispred NVO”Ec ma ndryshe”. Dakle, svi su oni govorili iz svog iskustva, kako smo istakli, o temi očuvanja starih gradova na Balkanu, tj. kako sačuvati te gradove od modernog doba, a posebno kulturno-historijske spomenike kao i kulturnu baštinu istih. Nakon izlaganja pomenutih učesnika debate bilo je i nekoliko pitanja prisutnih jer su pojedini željeli znati kakav je spoj ili moć političkih predstavnika na vlasti i onih iz NVO koji žele pomoći u očuvanju svega onoga što neki stari grad čini ljepšim i privlačnijim za goste i turiste.
Nakon zajedničkog ručka, drugi dio debate počeo je izlaganjem gosta iz Beograda, gospođe Ljubice Slavković, iz “Centra za kulturnu Decontaminaciju” koja je govorila o očuvanju starog dijela Beograda te iskustva u očuvanju historijskih spomenika. Svoj udio u debati dao je i gradonačelnik Prištine, Shpend Ahmeti, koji je na istu temu govorio o Prištini kao savremenoj i urbanoj sredini u kojoj se itekako vodi računa o kulturnoj baštini Kosova. O temi debate govorili su i mnogi drugi te se nakon njihovih izlaganja prišlo otvorenoj diskusiji gdje je, svako iz svog ugla, prokomentarisao ovu zanimljivu temu.
No, najkompetentiji da kaže nešto više o samoj međunarodnoj, tj. regionalnoj debati koja je juče u ljetnjoj bašti kino “Lumbardhi”, odnosno nekadašnjeg kino “Bistrica”protekla u sjajnoj i pozitivnoj atmosferi, svakako je izvršni direktor NVO”Ec ma ndryshe” Hajrula Qeku, sa kojim smo imali prilike porazgovarati nakon cjelodnevne debate.
Qeku za naš web-portal, između ostalog, ističe:
“Pozdrav vama i vašim čitaocima i hvala što pratite svaku našu aktivnost u vezi poboljšanja života i standarda svakog stanovnika Prizrena i okoline, a ovoga puta vezano je za projekat “Kulturni i urbani aktivizam u Prizrenu”, projekat koji je podržan od strane Američke Ambasade na Kosovu. Dakle, danas su se u Prizrenu sastali aktivisti i razni umjetnici iz država u regionu poput Albanije, Makedonije, Srbije i Kosova u vezi jednodnevnih aktivnosti povodom pomenutog projekta. Radi se, dakle, o još jednoj aktivnosti naše NVO gdje želimo promovisati kulturni aktivizam grada Prizrena čiji je cilj da se stari balkanski gradovi poput našeg zaštite od dalje degradacije, tj od raznih sistema liberalizma i neoliberalizma i tzv. procesa privatizacije. Ovo je još jedna debata ili konferencija koja donosi uvid u degradaciju grada Prizrena kao i u cilju pogleda drugih gradova u regionu na istu temu. Danas, kako rekoh, pričamo i o drugim gradovima na Balkanu, poput recimo Tirane, Skoplja, Beograda, Niša, Prištine i Đirokastra, tj o gradovima koji imaju sličnu dinamiku razvoja sa ciljem da se stvori jedna regionalna platforma kulturnog aktivizma i koji će u bliskoj budućnosti zajednički raditi na zaštiti tih gradova od degradacije te koji su spremni pomoći jedni drugima te da se uče na iskustvima drugih.Ova današnja debata je podjeljena na dvije panel-diskusije gdje se u prvoj debati priča o kulturnom aktivizmu u smislu kako umjetnost i politika sarađuju, dok će u drugom dijelu debate biti riječi o javnim prostorima. Inače, debata se organizuje u ljetnjoj bašti kino “BistRica” koji je, kao objekat degradiran, sa ciljem da bi upoznali javno mjenje oko vrijednosti ovog bioskopa te da bi, samim tim, izbjegli privatizaciju ovog objekta. Ovo je jedan dio većeg projekta naše organizacije koji je počeo prošle godine uz podršku Američke Ambasade na Kosovu koji se naziva “Kulturni i Urbani aktivizam u Prizrenu” a gdje smo do sada imali nekoliko aktivnosti sličnog tipa dok ćemo u istom kontekstu, u skorijoj budućnosti imati i umjetničke aktivnosti na tri lokacije u gradu,počev od prve na Plavom mostu, druga će biti organizirana na keju kraj rijeke Bistrice, a treća na mostu “Arasta” čiji je cilj upravo aktivnosti oko degradacije grada i kako spriječiti takva dešavanja te je dio naših pokušaja da zaštitimo naš stari grad od degradacije”, istakao je izvršni direktor NVO”Ec ma ndryshe” Hajrulla Qeku.
Potrebno je istaći da je moderator debate bio aktivista NVO”Ec ma ndryshe” Fisnik Minci, a jedini minus ili propust u čitavoj ovoj zanimljivoj priči je činjenica da je debatu pratio veoma mali broj naših sugrađana, no valjda će u narednoj biti mnogo bolje jer stari grad Prizren i njegovu kaldrmu, kao i mnogobrojne kulturno – historijske spomenika po kojima je grad poznat širom svijeta moramo sačuvati u izvornom obliku i za neke buduće generacije.
Vinetu Ganić
