Godine 1982., nakon tek završene borbene patrole oko Falklandskih ostrva, britanska podmornica počinila je gotovo mitski čin krađe – ukrali su tajni sonar ispred nosa jednog sovjetskog ratnog broda.
Uloga “HMS Conqueror” u operaciji “Barmaid” upućuje na jedan veći svijet tajnih borbi obavještajnih službi Hladnog rata daleko od očiju javnosti. “HMS Conqueror” bio je nuklearna podmornica klase Čerčil i jedan od najmoćnijih brodova u britanskoj Kraljevskoj mornarici osamdesetih godina.
Tokom Falklandskog rata potopio je “ARA General Belgrano” argentinske mornarice, kada je utvrđeno da je brod predstavljao prijetnju operativnoj radnoj snazi Kraljevske mornarice tokom rata. Bilo je to tek drugi put od kraja Drugog svjetskog rata da je podmornica torpedom potopila neki brod. Prvi put se to dogodilo 1972. godine kada je pakistanska podmornica “Hangor” potopila indijsku fregatu “Khukri”.
Samo dva mjeseca kasnije, “Conqueror” je bio devet hiljada kilometara udaljen, u Barentsovom moru. Bio je opremljen neobičnim skupom alata: parom daljinsko kontrolisanih makaza za rezanje čeličnih kablova i televizijskim kamerama. Sve u interesu krađe vrhunskog ruskog vučenog sonara.
Postoje dvije vrste sonara: aktivne i pasivne. Aktivni sonar emituje kratke zvučne valove, poznate kao pingovi, koji putuju kroz okean prije odskakanja nazad prema brodu koji ih je napravio. S druge strane, pasivni sonar jednostavno sluša buku u okeanu, slušajući sumnjive zvukove kao što su aktivni sonarni pingovi i buka strojeva.
Pasivni sonar može biti teško koristiti efikasno, jer se brod često mora boriti s vlastitim bukom, posebno bukom koju propeleri proizvode kroz vodu. Kao rezultat toga, pasivni sonar često se vuče kilometar ili više iza broda.
To je, prema “The Telegraphu”, taktika kakvu je je Sovjetski Savez započeo u 1980-ima. A budući da uređaj nije emitovao nikakav šum, gotovo ništa Amerikanci nisu znali o uređaju, a nisu ni mogli ništa da nauče osim da ga postave na sto i rastave. Tako su Sjedinjene Države i Velika Britanija odlučile da ukradu jedan sonar. Plan je bio da priđu u prerušenom sovjetskom špijunskom brodu pod poljskom zastavom, i jednostavno presjeku kabl kojim je sonar bio pričvršćen za brod.
Plan je bio komplikovan iz nekoliko razloga.
Prvo, “Conqueror” je morao da presretne obavještajno putovanje – što se možda dogodilo u međunarodnim vodama. Otkrivanje bi značilo neposrednu i možda smrtonosnu odmazdu.
Drugo, podmornica Kraljevske mornarice morala je da sprovede operaciju dok se oba broda kreću. Treće, podmornica je morala da izbjegne prepoznavanje preko sonara koji pokušavaju da ukradu.
Prema “The Telegraphu”, “Conqueror” je to učinio i krenuo u bijeg s ukradenom napravom. Ronioci su kasnije izašli na površinu i dohvatili ukradeni sonar i prenijeli ga u matičnu luku Faslan u Škotskoj. Odatle je prebačen u Ameriku na daljnja ispitivanja, a šta su točno otkrili, još uvijek je strogo čuvana tajna.
