Polovina kosovskog budžeta koji je potrošen tokom 2012. godine preko javnih nabavki, otišla u ruke stranim kompanijama.
Tokom 2012. godine, strane kompanije su iz državne kase dobili ni manje ni više no 325 miliona eura, od kojih je 235 miliona otišlo konzorcijumu “Bechtel & Enka”, dok je 90 miliona otišlo drugim stranim kompanijama.
I poslije svega značajan dio sredstava nastavlja da odlazi iz Kosova preko poslova, usluga, ili uvoza prehrambenih namirnica iz zemalja regiona kao i šire.
Domaći stručnjaci iz oblasti ekonomije kažu da će odlazak para sa Kosova donijeti siromaštvo i ekonomsku stagnaciju. Bivši ministar ekonomije i finansija Haki Shatri kaže da zakon o javnim nabavkama koji se sprovodu na Kosovu ne daje puno mogućnosti da podrži domaće kompanije.
Prema njegovim riječima, po zakonu, tender dobija kompanija koja ima najnižu ponudu na tenderu, bez obzira da li dolazi sa Kosova, Srbije ili neke zemlje Evropske unije.
“Kada bi tada imao moć tendere bih dao samo domaćim kompanijama. Ali njih ne zanima da li je iz zemlje ili inostranstva, već da li će dati neki procenat”, rekoa je Shatri.
I Agni Zogjani iz Organizacije za Dostojanstvo i Antikorupciju “Qohu” je izjavio da su strane kancelarije vršile prejaki lobi za legislativnu infrastrukturnu da tender favorizuju strane kompanije. Prema njegovim riječima, pored sredstava koje izlaze iz zemlje preko tendera, iz Kosova izlazi o mnogo sredstava na nabavku prehrambenih i neprehrambenih proizvoda.
“Bilo bih korisno da se tokom tendera kosovskim kompanijama daje minumim pet poena više. Ali se kod nas dešava suprotno”.
134 miliona eura za 1009 tendera !
Kosovska energetska korporacija i dalje nastavlja biti šampion u troškovima preko javnih nabavki. Tokom 2012. godine, najveća javna korporacija u zemlji imala 1009 ugovora u vrijednosti od 134 miliona i 527 hiljada 259 eura.
Poslije KEK-a dolazi ministarstvo infrastrukture sa 113 ugovora u vrijednosti od 33 miliona eura.
U ova sredsta nisu uključene cifre o troškovima izgradnje autuputa, zato što je ovaj tender specifičan. Opština Priština je na trećem mjestu o potrošenim sredstvima preko procedure javnih nabavki.
Tokom minule godine opština Priština koju vodi Isa Mustafa je za preko 274 tendera potrošila više od 33 miliona eura.
Pošta i Telekom Kosova prema izvještaju KRPP-a se kotira na četvrtom mjestu za potrošena sredstva preko javnih nabavki, gdje je preko 297 tendera uspjela potrošiti više od 18 miliona eura. Ministarstvo nauke i tehnologije koju vodi Ramë Buja, je uspjelo da za jednu godinu preko javnih nabavki potroçi preko 17 miliona eura za 95 tendera.
Takođe, opštine koju vode ljudi iz PDK-a su prošle godine imale veći budžet od opština koje vode ljudi iz ostalih političkih partija.
Opština Orahovac je preko 143 tendera tokom prošle godine uspjela da potroši oko 7,5 miliona eura, dok je opština Dečane imala samo milion potrošenih eura.
Inače, prema uputstvima regulativne komisije za javne nabavke se vidi da je prosjećan broj ponuđača koji su konkurisali za jedan tender ili nabavku na Kosovu bio 5,80 ekonomskih operatera, dok je tokom 2011 bilo 5,10.
Prema istoj komisiji, konkurencija u javnim nabavkama tokom 2012. godine bila u porastu u poređenju sa predhodnom godinom.
