Broj visokih političara na Kosovu koji ne prijavljuju svoju imovinu u skladu sa zakonom je zabrinjavajući, kažu stručnjaci i međunarodni zvaničnici.
Parlamentarac Demokratske stranke Berat Buzhala, koji nije prijavio svoju stvarnu imovinu, sad je pod istragom od strane državnih tužilaca.
Agron Behrami, šef odjeljenja za prijavljivanje imovine pri Antikorupcijskoj agenciji Kosova, izjavio je da je Buzhala prekršio zakon o prijavljivanju imovinskog stanja i krivični zakon zemlje.
Pored nepostojanja desetina izjava od strane javnih zvaničnika, agencija je utvrdila promjene imovinskog stanja devetorice javnih zvaničnika otkako su oni zauzeli pozicije, u iznosima od više miliona eura, kaže Behrami.
Ibrahim Rexhepi, izvršni direktor kosovskog Centra za strateška i društvena istraživanja, izjavio je da glavno pitanje nije u tome da viši zvaničnici sakrivaju ili ne prijavljuju svoje imovinsko stanje, nego činjenica da se oni ne pridržavaju zakona.
“Ja ne isključujem mogućnost da neko ne želi prijaviti koliko se obogatio tokom svog mandata na političkoj i javnoj poziciji,” izjavio je Rexhepi, “ali još je više zabrinjavajuće to što se ne sprovodi zakon, čime se jača mišljenje da zakon ne može ništa onima koji imaju moć i vlast. Zato je to legalizacija nezakonitosti i građani Kosova plaćaju veliku cijenu za to.”
Prema riječima Merite Mustafe, stručnjakinje za borbu protiv korupcije pri Demokratskom institutu Kosova, prikazivanje imovinskog stanja kako se ono sad obavlja na Kosovu može se “apsolutno” osporavati.
“Mi kao država još uvijek nismo uspjeli izgraditi takve mehanizme kojima bi se provjeravalo da li su prijave o imovinskom stanju viših zvaničnika realne,” kaže Mustafa. “U vladi nema volje za izgradnjom takvih mehanizama kojima bi se obavila mnogo uvjerljivija i kvalitetnija provjera, a koja bi bila različita od provjere koju vrši antikorupcijska agencija.”
Prema zakonima Kosova, zvaničnik se može osuditi na 3 do 5 godina zatvora zbog prijavljivanja lažnih cifara svog imovinskog stanja, te se za nepoštivanje zakona može novčano kazniti u iznosu od 1.000 do 2.500 eura.
Međutim, problem nije u propisima, nego u sprovedbi antikorupcijskih zakona i sankcionisanju neusaglašenosti, kažu međunarodni posmatrači.
“Veliki problem je nedostatak nezavisnosti, a ponekad i kapaciteta, tih institucija, posebno nadzornih tijela, koja imaju zadatak da sprovode zakone,” kaže Tinatin Ninua, regionalni koordinator organizacije Transparency International za jugoistočnu Evropu.
Kako kažu iz organizacije Transparency International, a i prema riječima stručnjaka za borbu protiv korupcije, ta nedjelotvorna primjena zahtjeva da se prikaže imovinsko stanje od strane visokih zvaničnika i političko miješanje u institucionalne nadležnosti i operacije prepreka su integraciji Kosova u EU i NATO.
“Jedan od ključnih kriterija koje EU razmatra tokom procesa pristupanja je borba protiv korupcije,” kaže Ninua. “Ako u zemlji-kandidatkinji ostane sveprisutna korupcija u javnom sektoru, to će vjerovatno imati negativnog uticaja na proces pristupanja.”
“Prije pristupanja EU, buduće članice trebale bi imati uspostavljene mehanizme kojima se sprječavaju svi oblici korupcije kao važnu zaštitnu mjeru od ekonomske krize,” kaže Jana Mittermaier, direktorica ureda za vezu s EU u okviru organizacije Transparency International.
SETimes
