Američki istraživači s Oregonskog univerziteta medicine i nauke uspjeli su dobiti matične ćelije iz kloniranog ljudskog embriona, što je dugoočekivano dostignuće kojim se otvara mogućnost novog načina liječenja bolesti kao što su Parkinsonova i dijabetes. Međutim, ovaj metod može predstavljati i korak ka kloniranju beba u laboratorijima, gdje bi parovi koji su ostali bez djeteta dobili “duplikat”, kao što je već viđano u naučnofantastičnim filmovima.
Matične ćelije
Ova ideja naišla je na mnogobrojne etičke prigovore, jer bi prikupljanje matičnih ćelija podrazumijevalo uništavanje ljudskog embriona. Naučnici već godinama pokušavaju dobiti matične ćelije iz kloniranih ljudskih embriona, ali je problem bio u tome što su se ti embrioni prestajali razvijati prije nego što bi proizveli matične ćelije.
Šefica Laboratorija za humanu genetiku pri Institutu za genetičko inžinjerstvo i biotehnologiju doc. dr. Lejla Pojskić kazala je u izjavi za “Avaz” da sama mogućnost primjene korištenja embriona kao izvora matičnih ćelija u liječenju otvara jedno novo etičko pitanje, a to je pravo budućih potomaka na život i je li opravdano raditi tu reprodukciju samo da bi se dobio potencijalni izvor matičnih ćelija.
– Svaka zemlja ima vlastite regulative vezane za ovu oblast i to je ono o čemu se ne govori na nivou naučnika i istraživačkih laboratorija. To je regulirano zakonodavno i na puno višem nivou. Naravno da bila koja aktivnost i korištenje genetičkog materijala u svrhu unapređenje zdravlja vuče sa sobom određene bioetičke konotacije koje društvo kao cjelina mora razmotriti – kaže Pojskić.
Napominjući da je ovo vrlo kompleksna priča, Pojskić je potcrtala da duboko vjeruje u potencijale nauke i generalno primjene tih najnovijih rezultata.
– Međutim, to treba biti strogo kontrolirano i regulirano zakonima koji se tiču manipulacija nasljednih materijala. Regenerativni potencijal matičnih ćelija je odavno poznat i jasno je da je nauka dovoljno uznapredovala da su zloupotrebe naučnih saznanja već odavno naša realnost – dodala je Pojskić.
Kamen spoticanja
Matične ćelije mogu se razviti u bilo koje tjelesne ćelije pa su stručnjaci zainteresirani da ih iskoriste za stvaranje tkiva kojima bi se liječile razne bolesti. Transplantacijom tako dobivenog moždanog tkiva mogla bi se liječiti Parkinsonova bolest, a tkiva pankreasa dijabetes. Genetičar Rijad Konjhodžić ipak napominje da su matične ćelije vječni etički kamen spoticanja.
– Takvo naučno otkriće može postići uspjeh i bit će efikasno i vrlo skupo. Bit će, dakle, dostupno samo bogatima koji mogu to upotrijebiti u svrhe koje nemaju veze s liječenjem. Svako je veliko otkriće na svijetu zloupotrijebljeno više puta i pitanje je hoćemo li se moći oduprijeti tome – kaže Konjhodžić.
