Teroristički napadi su za svijet posljednjih godina postali svakodnevica. Oni koji su izvedeni u Evropi pokazuju da teroristi sve češće koriste automatske puške. Međutim, kao sporedna prođe vest da su ili puške, ili municija, sa Balkana.
Niko, ni zvanični istražni organi ni organizacije koje se u Srbiji bave bezbjednošću, ne mogu ili ne žele da odgovore na pitanja odakle toliko oružje i kako ono dospijeva u ruke terorista.
Istraga u vezi sa napadima prošlog novembra u Parizu gdje je pronađeno oružje sa Balkana, još traje i detalji su pod oznakom tajnosti.
Prvi savjetnik ambasade Francuske Deni Devino kaže za “Insajder bez organičenja”, zajednički projekat produkcije Insajder i Radija Slobodna Evropa da se oružje proizvedeno u bivšoj Jugoslaviji već pronalazilo u rukama raznih bandi u Zapadnoj Evropi, i da su teroristi iskoristili već postojeće kanale šverca.
“Imamo posla sa nekom vrstom paukove mreže tih krijumčara, koji koriste situaciju da mogu da prodaju za deset puta veću količinu novca oružje koje je stiglo sa Balkana ili iz centralne Evrope”, objašnjava Devino.
Automatske puške, kakve koriste teroristi, na crnom tržištu balkanskih zemlja koštaju od 150 do 200 eura dok se u Zapadnoj Evropi prodaju za deset puta više novca. Njihova cijena dostiže i 3000 eura. Iza šverca ne stoje samo organizovane kriminalne grupe, kaže prvi savjetnik francuske ambasade.
“Imate i ono što se zove krijumčarenje po sistemu mrava. Jedno lice dođe i nabavi oružje i proda ga”, kaže Devino.
Upitan kako te osobe kontaktiraju kriminalne grupe i kakvu tu ulogu imaju takozvane veze sa Balkana, Devino odgovara da ne posjeduje te informacije
“Kada bismo ja i moje vlasti znali sve te detalje mislim da bismo imali mnogo lakšu borbu”, ističe Devino.
Ne postoje ni precizni podaci o tome koliko komada oružja se nalazi u posjedu građana Balkana iako ni u jednoj zemlji automatke puške kakve koriste terororisti prema zakonu ne mogu biti u legalnom posjedu. Prema istraživanju iz 2014. procenjeno je da u posjedu građana Balkana ima između 3,2 i čak 6,2 miliona komada oružja u nelegalnom posjedu.
Nakon napada u Parizu pronađene su puške proizvedene u fabrici Zastava oružje tokom 80-tih godina u vrijeme bivše Jugoslavije. Direktor Zastava oružja Milojko Brzaković objašnjava da su po broju odmah mogli da odgovore gdje su puške proizvedene i kome su otpremljene. On tvrdi da nijedna puška nije bila u posjedu vojske ili policije Srbije.
“Sve te puške su do 1988. isporučene u skadište Novo mesto u Sloveniji, Prečko kod Zagreba u Hrvatskoj, Golubić kod Knina, Visoko u Sarajevu, i Vojnoj pošti u Skoplju. I kakva je sad tu odgovornost fabrike ‘Zastave’ i Srbije? Nijedna od nađenih pušaka nije bila u jedinicama vojske i policije Srbije”, naglašava Brzaković.
Policije Srbije i Francuske već godinama sprovode akcije presecanja lanaca trgovine oružjem koje pokazuju da oružje sa Balkana i dalje nalazi put ka kriminalcima ili teroristima u Zapadnoj Evropi. Kazne koje su izrečene švercerima su na granici minimuma, od 10 mjeseci do tri godine zatvora.
RSE
