Kada su španski osvajači stigli u Meksiko 1519., ondje je po procjenama živjelo oko 25 miliona domorodaca. Stoljeće poslije ostalo ih je samo milion. Domorodačko stanovništvo mnogo su učinkovitije od španskog oružja ubijale epidemije bolesti koje su Španci donijeli sa sobom.
Pretpostavki i nagađanja bilo je mnogo, ali koje su tačno bolesti doprinijele padu Astečkog Carstva nikad nije potvrđeno. Časopis Nature objavio je kako su sada naučnici iznijeli prve DNK dokaze o bakteriji koja je možda izazvala najgoru epidemiju iz tog razdoblja – o salmoneli.
Propast astečkog društva bila je predmet mnogih istraživanja i općenito se vjeruje da su je uzrokovala dva glavna faktora, dolazak španskih osvajača i brojne evropske bolesti na koje domorodačko stanovništvo nije imalo imunološki odgovor. Najgora od tih epidemija harala je između 1545. i 1550. i vjeruje se da je stajala života do 80 posto autohtonog stanovništva.
-Epidemija iz 1545. smatra se jednom od najrazornijih u historiji Novog Svijeta – napisala je grupa naučnika iz njemačkog Instituta Max Planck na portalu “bioRxiv”, na koji se postavljaju naučni radovi na uvid kolegama i na recenziju prije štampanja.
Naučnici su ranije sugerirali da su ospice, boginje ili tifus bili uzročnici epidemije. U jednoj studiji iz 2002. kao mogući uzročnik navodi se i hemoragijska groznica. Međutim, nijedna od tih hipoteza nije potvrđena DNK dokazima.
U pokušaju da rasvijetle uzrok epidemije među Astecima, naučnici su na groblju na visoravni Oaxacan na jugu Meksika uspjeli izolirati i sekvencionirati DNK iz zuba 29 pokojnika, od kojih ih je 24 umrlo u doba epidemije 1545 – 1550. Stručnjaci su razdvojili bakterijski DNK od ljudskog i nakon uspoređivanja rezultata s više od 2.700 modernih bakterijskih genoma utvrdili da je nekoliko pokopanih na spomenutom groblju bilo zaraženo smrtonosnim sojem salmonele nazvanim Paratyphi C.
Danas je Paratyphi C iznimno rijedak soj salmonele, ali pojavljuje se povremeno, posebno u zemljama u razvoju. Uzrokuje trbušni tifus. Ovo je potencijalno prvi genetski dokaz patogena koji je možda uništio astečku populaciju nakon evropske kolonizacije.
Neki stručnjaci imaju i određene zamjerke pa kažu da tehnika kojom su se koristili njemački naučnici ne može razabrati DNK virusa koji su također mogli imati upliva u astečke epidemije, što bi značilo da jedan veliki segment zagonetke i dalje nedostaje.
U nezavisnoj studiji objavljenoj prošle sedmice naučnici sa univerziteta u britanskom Coventryju analizirali su bakterijski genom s ostataka mlade žene pokopane u Norveškoj 1200. godine i izolirali soj Paratyphi C, što upućuje na to da je taj soj salmonele kružio Evropom prije nego što su evropski doseljenici došli u Meksiko.
-Samo po sebi to nije dovoljno da povežu ova dva otkrića, ali je dobar početak – rekao je za Nature profesor Hendrik Poinar s kanadskog univerziteta McMaster.
Naučnici će sada morati pronaći više drevnih baterijskih genoma iz Evrope i Amerike onog vremena ako žele potvrditi svoje teze o tome šta je uzrokovalo smrtonosnu epidemiju koja je izbrisala astečko društvo.
