Dosadašnji investicioni projekti, statistički podaci Centralne banke i posjete dvojice investitora iz arapskog svijeta koji se svrstavaju među najmoćnije na svijetu, probudilo je interesovanje javnosti u vezi moguće, buduće investicione ekspanzije iz ovog dijela svijeta i njenog uticaja na ukupnu ekonomiju.
Investitori iz arapskih zemalja su do sada u Crnoj Gori uložili oko 650 miliona eura, a realizacijom planiranih investicija, računajući samo postojeće aranžmane, cifra bi trebalo da se popne na preko 2,2 milijarde eura.
U posljednje vrijeme je pojačano interesovanje investitora iz tog dijela svijeta, pa su nedavno, u svega nekoliko dana u Crnoj Gori boravili: milijarder Husain Sajvani iz Ujedinjenih Arapskih Emirata (UAE), vlasnik kompanije Damac koja je lider u izgradnji luksiznih nekretnina u arapskim zemljama i saudijski princ i najbogatiji arapski biznismen Al Valid bin Talal bin Abdulaziz Al Saud koji se, provodeći dio odmora u Crnoj Gori, interesovao i za ozbiljna ulaganja.
Da li se u Vladi očekuje novi, još intenzivniji talas investicija koji bi mogao značajnije uticati i pokrenuti ekonomske tokove kao što se dogodilo u periodu od 2006. do 2008. kada je zabilježen značajniji priliv ruskih investicija?
Portparol Ministarstva turizma Marko Mirović kaže da u vezi sa tim očekivanjima postoji optimizam.
“Investiciono i tržište turizma su sada značajno drugačiji u odnosu na period od prije osam ili deset godina. Sada imamo mnogo više velikih, institucionalnih investicija koje mogu doprinijeti i pokrenuti ekonomske tokove u Crnoj Gori. Definitivno postoji optimizam i smatramo da bi investicije iz arapskih zemalja mogle da budu intenzivnije u narednom periodu”, navodi Mirović.
Da potencijalna ekspanzija arapskih investicija u Crnoj Gori može postati realnost, pored ovih indikatora, potvrđuje i zvanična statistika koja govori da su arapske investicije dominantne.
Iz Ministarstva turizma kaže da su “u prvih šest mjeseci ove godine, na prvom mjestu liste zemalja stranih investitora u Crnoj Gori Ujedinjeni Arapski Emirati sa skoro 61 milionom eura, a da su pored njih Katar sa skoro tri miliona eura i Liban sa nešto manje od milion eura”.
Zvaničan podatak o ukupnoj vrijednosti arapskih investicija u Crnoj Gori ne postoji jer u određivanje kupoprodajne cijene marine za mega jahte – Porto Montenegro u Tivtu koja je jedna od njihovih najznačajnijih akvizicija, država nije bila uključena.
Cijena je bila rezultat pregovora prodavca – kompanije Adriatic Marinas kanadskog biznismena Pitera Manka i kupca – Investment Corporation of Dubai iz Ujedinjenih Arapskih Emirata koja važi za najozbiljnijeg pretendenta na dugoročni zakup tivatskog aerodroma koji je najavljen iz Vlade.
Međutim, pošto se tržišna vrijednost Porto Montenegra procjenjuje na oko 400 miliona eura, može se pretpostaviti kolika je bila kupoprodajna cijena.
Najveća planirana investicija iz arapskog svijeta u Crnoj Gori je turističko naselje Luštica Bay kod Tivta egipatske kompanije Orascom, čiji je vlasnik Samih Saviris najavio ulaganje od milijardu i četiristo miliona eura, od čega je do sada realizovano oko stotinu.
Prvi investicioni poduhvat arapskih investitora u Crnoj Gori je projekat Abu Dhabi Capital Groupe iz UAE – poslovno stambeni kompleks sa hotelom – Kapital Plaza u Podgorici u koji je uloženo 140 miliona eura.
U turistički kompleks Plavi horizonti kod Tivta, katarska kompanija Qatari Diar je planirala da uloži između 250 i 300 miliona, ali je projekat u zastoju zbog imovinsko-pravnih sporova, zbog čega je njegova sudbina potpuno neizvjesna.
Iz Ujedinjenih Arapskih Emirata je stigla i investicija od deset miliona eura u izgradnju Novog duvanskog Kombinata u vlasništvu BMJ Industries.
Treba podsjetiti i na namjeru Royal Groupe iz UAE koja je namjeravala da uloži između 180 i 300 miliona u luksuzni turistički kompleks Kraljičina plaža – Dubovica ali projekat nije prošao zbog kontroverznih detalja aranžmana.
Projekat je blokirala opozicija koja je sa tadašnjom članicom vladajuće koalicije, Socijaldemokratskom partijom, oko ovog pitanja imala većinu u Skupštini.
“Investicije koje vrijede”
Dugogodišnji turistički privrednik i bivši državni sekretar u Ministarstvu turizma Predrag Jelušić vjeruje da dosadašnje aktivnosti arapskih investitora nagovještavaju moguć novi talas investicija koji bi mogao imati uticaj, ne samo na turizam, već na ukupnu ekonomiju Crne Gore.
“Vjerujem u to. Radi se o investitorima koji znaju gdje žele da investiraju, ali znaju i kako da investicije, od početka do kraja, učine izvjesnim i stave ih u punu funkciju. Nama je to najznačajnije jer smo imali iskustva sa investitorima iz nekih drugih područja koji su imali želju da investiraju, ali se u tom ciklusu nijesu snašli”, ističe Jelušić.
“Iako su kupili značajne nekretnine, nijesu umjeli da investicije dovedu do kraja. Iskustvo i sistem arapskih investitora koji su već pokazali da imaju, investirajući u zemlje poput Italije, Španije, Velike Britanije… govori da se radi o investitorima koji su u potpunosti uspostavili zaokružene i kvalitetne sisteme što je za nas veoma važno”, dodaje Predrag Jelušić.
Prema Jelušićevim riječima, dodatni kvalitet arapskih investicija u odnosu na ruske koje su se dešavale do 2008. godine je što se ovdje radi o kvalitetnim investitorima koji znaju svoj posao, ali je važno da država i lokalne samouprave budu u stanju da pruže odgovarajući servis.
