Zemlje članice EU usaglasile su se sinoć (20.03.) oko dvije stvari. Prva je jasna podrška Ukrajini kao „demokratskoj, suverenoj i stabilnoj zemlji“, a druga je odluka o novim i priprema mogućih ekonomskih mjera protiv Rusije.
„Aneksija Krima od strane Rusije je jasno kršenje ukrajinskog suvereniteta i međunarodnog prava. Snažno osuđujemo neustavni referendum na Krimu i nećemo priznati ankesiju, ni sada ni u budućnosti. Na evropskom kontinetu, u 21 vijeku nema mjesta za upotrebu sile kako bi se mijenjale granice“, poručio je predsjedavajući Saveta EU Herman van Rompuy na kraju prvog dana samita evropskih lidera u Briselu.
Zbog „nepostojanja koraka u pravcu deeskalacije“stuacije na Krimu Savjet EU proširio je listu pojedinaca koji su sankcionisani zabranom ulaska na teritoriju EU i zamrzavanjem imovine unutar Unije. Tako je na već postojeću listu od 21 krimskog i ruskog zvaničnika dodato još 12 novih imena, za koje predsjednik Savjeta EU kaže da su „vrlo visoko rangirane ličnosti.“
Pored otkazivanja junskog samita EU i Ruske Federaciji, Savjet EU je pozvao i na otkazivanje svih bilateralnih samita između zemalja članica i Rusije. Istovremeno, Evropska komisija i zemlje članice pozvane su da pripreme i eventualne nove sankcije:
„Savjet EU tražio je od Evropske komisije da procijeni zakonske posljedice aneksije Krima i predloži ekonomske, trgovinske i finansijske restrikcije, u pogledu Krima, i to za brzu primjenu“, izjavio je predsjednik Evropske komsije, Žoze Manuel Barozo i dodao:
„Evropska komisija će pripremiti i moguće ciljane mjere u slučaju da Ruska Federacija načini sljedeći korak u pravcu destabilizacije situacije u Ukrajini što će voditi dodatnim i dugoročnim posljedicama u širokom spektru ekonomskih odnosa EU i Ruske Federacije.“
Misija EU u Ukrajini?
U Briselu ponavljaju da sankcije „nisu cilj nego sredstvo“ i da je u cilju deesakalcije prilika neophodno zadržati „hladne glave“:
„Cilj je da se zaustave ruske akcije protiv Ukrajine, da se obnovi ukrajinski suverenitet i da se to postigne uz pregovore. EU je spremna da podrži i učestvuje u dijalogu Ukrajine i Rusije, kao i u multilateralnim inicijativama u tom smjeru“, izjavio je Van Rompuy.
Evropa se založila i za brz dogovor o raspoređivanju misije OEBS u Ukrajini. Ukoliko takva misija ne bude realizovana u narednih par dana, EU je izrazila spremnost da pokrene sopstvenu misiju za Ukrajinu:
„EU ima posebnu odgovornost za mir i stabilnost u Evropi i postupa u skladu sa evropskim vrijednostima i interesima. Stojimo uz Ukrajinu i njen narod i podržavamo njihovo pravo da izaberu svoju budućnost“, poručeno je na samita 28 lidera EU.
Pored već odobrenog paketa dugoročne pomoći od 11 miljardi evra, od kojih je već izdvojeno 1,6 milijardi „hitne pomoći“ ukrajinskoj ekonomiji, EU je privremeno ukinula i carnine na izvoz ukrajinske robe na tržište EU. Drugog dana samita u Briselu EU i prelazna vlada u Kijevu potpisaće i politički dio Sporazuma o pridruživanju i stabilizaciji , što u Briselu vide kao konkretan znak solidarnosti sa Ukrajinom, podršku neophodnim reformama u zemlji i perspektivu evropskog načina života za građane Ukrajine.
