Za manje od mjesec i po dana očekuje nas obilježavanje 25 godina od Genocida nad muslimanskim stanovništvom u Srebrenici, najmonstrouznijeg i najbeskrupuloznijeg zločina koji se desio na tlu Evrope nakon Drugog svjetskog rata.
Uslijed pandemije koronavirusa koja je pogodila čitav svijet i okupirala apsolutnu pažnju svjetske javnosti, postoji opravdana bojazan da u međunarodnim medijima i javnom prostoru komemorativni skup u Potočarima 11. jula ostane u “drugom planu”. Upravo zbog toga obaveza svih nas je potruditi se, na sve načine, da se to ne desi i da se četvrt vijeka od kada je ubijeno preko 8000 mladića i muškaraca, a preko 25.000 djece i žena protjerano i silovano, obilježi u čitavom svijetu na način kako to dolikuje.
Reafirmacija Miloševićevih pulena
Adekvatno obilježavanje je od dodatne važnosti ako u obzir uzmemo činjenicu u kakvom se stanju nalazi region uslijed reafirmacije velikosrpske nacionalističke i ekspanzionističke ideologije koja i dalje nije odustala od (dijelova) teritorija Bosne i Hercegovine, Kosova i Crne Gore. Rad na sistematičnoj reafirmaciji srpske nacionalističke ideologije odvija se pod brižnim tutorstvom predsjednika Srbije Aleksandra Vučića koji je tokom 90-ih godina bio ministar informisanja u zločinačkoj vladi “balkanskog kasapina” Slobodana Miloševića i jedna od perjanica neo-fašističke Srpske radikalne stranke koju je predvodio osuđeni ratni zločinac Vojislav Šešelj. Da se radi o sistematskom radu može nam posvjedočiti način kako, od Vučićevog dolaska na vlast 2012. godine, prorežimska medijska mašinerija insistira na historijskom revizionizmu, te rehabilitaciji i promociji osuđenih ratnih zločinaca koji su odgovorni za etnička čišćenja i genocid nad muslimanskim stanovništvom na Kosovu i Bosni i Hercegovini. Tako se, u posljednjih par godina, u javnosti značajan prostor daje nekadašnjem načelniku Generalštaba Vojske Jugoslavije, general-pukovniku Nebojši Pavkoviću koji je osuđen na 22 godine zatvora zbog deportacije, prisilnog premještanja, ubistva, progona i drugih nehumanih djela. Pavkovićevu knjigu Treća armija sedamdeset osam dana u zagrljaju “Milosrdnog anđela”objavilo je Ministarstvo odbrane Republike Srbije (!) na čijem čelu se nalazi Aleksandar Vulin. Pavković je još jedna od “rehabilitovanih” i iznimno mračnih ličnosti iz 90-ih godina. Osim Pavkovića, general Vojske Jugoslavije Vladimir Lazarević koji je osuđen na 14 godina za zločin protiv čovječnosti i pomaganje u zločinačkom poduhvatu nad muslimanima Albancima na Kosovu, također je konstantno prisutan u prorežimskim medijima. Osim toga, Lazarević je i aktivni učesnik na raznoraznim manifestacijama koje organizuje državni vrh.
Važno je napomenuti da, osim vojnih lica, i u političkom životu su aktivni osuđeni ratni zločinci poput Vojislava Šešelja koji protivno zakonu Republike Srbije obavlja funkciju poslanika u republičkom Parlamentu i koji i dalje bez ikakvih konsekvenci na najbrutalniji način propagira svoje rasističke i fašističke ideje, neprekidno negirajući Genocid u Srebrenici.
Izborne liste: Šešelj, Knindže i Crvene beretke
Šešelj će sa svojom neofašističkom Srpskom radikalnom strankom (SRS) učestvovati i na predostojećim lokalnim i parlamentarnim izborima u junu 2020. godine. Inače, na listi SRS će se naći i još dvije ličnosti koje Mehanizam u Hagu također potražuje, a koje država Srbija neće da isporuči, radi se o Vjerici Radeti i Petru Jojiću. Osim navedenih, najavljeno je da će na predstojećim izborima kandidat biti i još jedan ratni zločinac – Dragan Vasiljković poznatiji kao Kapetan Dragan, nekadašnji vođa zločinačke paramilitarne jedinice “Knindže”. Osim onih koji su presuđeni ratni zločinci ili koje Mehanizam u Hagu potražuje, postoji i određen broj onih koji su također politički aktivni, a koji su bili pod istragom za ratne zločine zbog postojanja dokumentacije koja ukazuje na to da su odgovorni za nedjela tokom ratova 90-ih, ali im nikada nije suđeno. Radi se o: generalu Božidaru Deliću članu SRS-a, Svetozaru Andriću trenutnom potpredsjedniku Opštine Novi Beograd i Momiru Stojanoviću koji sa svojim izbornom listom izlazi na lokalne izbore u Nišu.
Pored spomenutih osuđenih ratnih zločinca u javnoj sferi se daje i značajan prostor intelektualcima koji su tokom 90-ih bili najsnažniji protagonisti srpskog ekspanzionizma i anti-muslimanskih sentimenata poput Miroljuba Jevtića, Srđe Trifkovića, Dragana Vanje Bokana, Darka Trifunovića i Darka Tanaskovića. Danas, i poslije dvije decenije ovi intelektualci i dalje promovišu priču o “(pan)islamskom srbofobnom fundamentalizmu” i planovima da se na Balkanu uspostavi neka vrsta muslimanske države. Pored stare garde, u posljednje dvije decenije je stasala i nova generacija akademika i javnih djelatnika koji na veoma efikasan način nastavljaju reafirmaciju ekstremnog srpskog nacionalističkog projekta poput Miloša Kovića, Čedomira Antića, Bojana Dimitrijevića, kao i mnogih drugih. Navedena mlađa generacija intelektualaca osim što aktivno glorifikuje ratne zločince Ratka Mladića i Radovana Karadžića, predano je posvećena i istorijskom revizionizmu Četničkog pokreta iz Drugog svetskog rata koji je odgovoran za masovne zločine i etnička čišćenja muslimanskog življa u predjelima Istočne Bosne i Sandžaka.
(Para)institucionalno zastrašivanje i sijanje mržnje
Pored rehabilitacije ratnih zločinaca i istorijskog revizionizma, aktuelna vlast daje i veoma značajnu (in)direktnu podršku ultradesničarskim pokretima poput Nacionalne avangarde, Srpske desnice, Udruženje Levijatan, Srbske časti, kao i mnogim drugim. Sve navedene organizacije aktivno rade na terenu na zastrašivanju i sijanju otvorene mržnje prema etničkim grupama muslimana, posebno Albancima koji u Srbiji trpe nesagledivu diskriminaciju. Također, ove grupe su od 2019. do danas organizovale i nekoliko protesta protiv migranata s Bliskog istoka, kao i formiranje “Narodnih straža” koje su po Beogradu fizički presretale i zlostavljale izbjeglice. Inače, na ovim protestnim okupljanjima otvoreno se vrijeđa vjerovjesnik Muhammed, pjevaju se pjesme poput “Bože ne znam šta mi je, pale mi se džamije, svake noći u mom snu, džamije u plamenu!”, kao i “Himna kosovskih junaka” koja je inače bila i oficijelna muzička kompozicija ozloglašene jedinice za specijalne operacije “Crvene beretke” čiji su pripadnici odgovorni za mnogostruka nedjela na Kosovu kao i ubistvo prodemokratski orijentisanog premijera Srbije Zorana Đinđića 2003. godine.
Što se tiče nivoa odnosa sa susjedima i praktičnih politika, Aleksandar Vučić i njegova vlada neprekidno zaoštravaju odnose sa predstavnicima kosovskih Albanaca. Tokom 2019. godine u nekoliko navrata najviši državni zvaničnici – premijerka Ana Brnabić, ministar policije Nebojša Stefanović i ministar odbrane Aleksandar Vulin – su dali izjave u kojima su otvoreno prijetili oružanim ofanzivama na teritoriju Kosova. Državni vrh Srbije neprekidno daje snažan vjetar u leđa iredentističkim aspiracijama bosanskih Srba predvođenih sadašnjim članom Predsjedništva BiH iz reda srpskog naroda Miloradom Dodikom, koji je notorni negator Genocida u Srebrenici i nastavljač politike Radovana Karadžića. U navedenom kontekstu, Miloradu Dodiku se u srbijanskim elektronskim i printanim medijima neprekidno pruža prostor da podriva državnost Bosne i Hercegovine i da promoviše ideju završavanja onoga što je započeto genocidom nad Bošnjačkim muslimanima u Srebrenici u bližoj ili daljoj budućnosti. Tako je u nekoliko navrata Dodik crtao čak i mape na kojima su Srbija i Republika Srpska jedna država. No, u svojim promišljanjima Dodik, kao i svi drugi srpski nacionalisti, se ne zaustavlja samo na ideji ujedinjenja isključivo Republike Srpske i Srbije već u to uključuju i Crnu Goru.
Mape Velike Srbije: Crna Bosna i Gora Hercegovina
Da sve ovo ne ostaje na crtanju mapa i priželjkivanju “ujedinjenje Srba” Srbije, Republike Srpske i Crne Gore u medijima, najbolje svjedoče i mnogobrojne aktivnosti na lokalnim nivoima širom regiona. Za tako nešto odličan je primjer tribina “Buđenje srpskog jedinstva” u organizaciji “Ujedinjena Srpska” koja se održala u Trebinju 29. februara 2020. godine. Na tribini su se prisutnima obratili potpredsjednik Narodne skupštine Republike Srbije Veroljub Arsić, predsjednik poslaničkog kluba Demokratskog fronta prosrpske partije u Crnoj Gori Milutin Đukanović i predsjednik udruženja organizatora tribine Nenad Stevandić.
Ipak, najjasniji primjer ponovnog buđenja “svesrpskog jedinstva” jesu trenutna dešavanja u Crnoj Gori gdje su predstavnici Srpske pravoslavne crkve (SPC) veoma mudro iskoristili donošenje zakona o Crkvama i vjerskim zajednicama da pod plaštom “crkvenih litija” mase građana srpske nacionalnosti mobilišu na političke proteste koji za cilj imaju rušenje sa vlasti legitimno izabranog predsjednika Crne Gore Mila Đukanovića. Lideri već pomenutog Demokratskog fronta, Andrija Mandić i Milan Knežević se u djelovanju služe svojevrsnom “pravoslavnom krstaškom” retorikom za šta su dobili i direktni blagoslov od patrijarha srpskog Irineja – “da se na svakom mjestu i u svakoj prilici bore i ne odustanu od odbrane Srpske pravoslavne crkve u Crnoj Gori”.
Kao posljedica ovakvog razvoja događaja, Crna Gora se nalazi u izuzetno delikatnom stanju, skoro na ivici građanskog rata pri čemu bi najviše stradale etničke grupe muslimana kojima su, u sred crnogorskog Parlamenta, prosrpski politički predstavnici već i uputili otvorene i direktne prijetnje.
Genocid kao inspiracija
Pri svemu ovome, glede veoma lošeg stanja u Srbiji i regionu, na umu treba imati riječi britanskog islamskog mislioca Tima Wintera, poznatijeg pod imenom Abdel Hakim Murad, koji je u svojoj nedavno objavljenoj knjizi Traveling Home: Essays on Islam in Europe opomenuo da Evropa mora konstantno imati na umu da genocid nad muslimanima u Bosni i Hercegovini, kao i etnička čišćenja na Kosovu nedvosmisleno pokazuju da su mračne rasističke i nacističke ideologije koje su nastale na tlu Evrope i dalje itekako žive i prisutne. Ove mračne snage su posljednjih godina u izrazitoj ofanzivi, što je nekolicina skorašnjih istraživanja jasno pokazalo. Ultradesničarske i neofašističke grupe iz Francuske, Njemačke, Poljske, Austrije, Italije, Rumunije, Rusije i Srbije održavaju veoma žive veze, razmjenjujući svoje ideje o Evropi kao hrišćanskom kontinentu kome muslimani ne pripadaju. Upravo u tom narativu jednu od najznačajnijih poluga igra i velikosrpska nacionalistička ideologija čiji glavni “heroji” Radovan Karadžić i Ratko Mladić danas služe kao nepresušno vrelo inspiracije svirepim bijelim supremacionističkim organizacijama i teroristima poput Andersa Brejvika i Brentona Taranta koji su se u svojim bilješkama i promišljanjima, kao i samim akcijama, pozvali ne samo na Karadžića i Mladića već i na još neke ličnosti iz srpske istorije koje su oni vidjeli kao najznačajnije u borbi za očuvanje “hrišćanske Evrope” pred najezdom “muhamedanske pošasti”.
Zbog svega navedenog obilježavanje 25 godina od Genocida u Srebrenici svi progresivni faktori i snage širom svijeta moraju uzeti više nego ozbiljno, ne samo zbog sjećanja na ubijene već i zbog budućnosti koja stoji pred muslimanima Balkana i iznimno je nesigurna zbog činjenice da su oni, za razliku od svoje braće i sestara koji žive na Zapadu, ugroženi ne samo na nivou ostvarivanja zakonom zagarantovanih ljudskih prava već i na elementarnom egzistencijalnom nivou. Drugim riječima, sve dok je nakaradna i mračna srpska nacionalistička ideologija u punoj snazi, muslimani Balkana će se svako jutro buditi sa mišlju da li će biti izloženi novom genocidu i fizičkoj eliminaciji. Iskustva iz prošlost, kao i budućnost obavezuju da ovu činjenicu niko od relevantnih svjetskih faktora ne smije i nema pravo zaboraviti.
Autor: Ivan Ejub Kostić / Preporod
