Opstipacija može da bude uzrokovana nekim organskim oboljenjem. Da bi se opstipacija uspješno liječila, mora tačno da se odredi vrsta poremećaja, a jedna od prvih metoda je irigografija, odnosno rendgensko snimanje.
Smatra se da nijedna funkcija organizma nije toliko promjenljiva i podložna spoljašnjim uticajima kao što je pražnjenje crijeva. Stručnjaci kažu da normalna učestalost defekacije varira od dva do tri puta dnevno, do dva do tri puta nedjeljno. Veoma je važna stabilnost obrasca pražnjenja jedne osobe, jer promjena može da sugeriše bolest, isto kao i promjena u količini stolice, čvrstini, ili pojavi nekog sadržaja (krv, sluz, gnoj).
U slučajevima potpunog izostanka spontanog pražnjenja crijeva, kada se stolica dobija samo uz uzimanje sredstava za čišćenje, govori se o opstipaciji ili zatvoru. Mnogo češći problem je konstipacija, odnosno otežano pražnjenje crijeva, ili učestalost crijevnog pražnjenja manje od dva puta nedjeljno, a od tegoba mogu da se jave još i tvrda stolica, ili osjećaj nedovoljne ispražnjenosti crijeva.
– Zatvor može da nastane naglo, kada obično postoji neki organski uzrok, na primjer uvrtanje crijeva, priraslice, zaglavljivanje tvrde stolice, koja se kao čep uglavi u crijevo, upotreba nekih lijekova i slično – objašnjava profesor dr Nikola Milinić, načelnik gastroenterologije u KBC „Bežanijska kosa“. – Češći je hronični zatvor, koji takođe može da bude uzrokovan nekim organskim oboljenjem, kao što su šećerna bolest, smanjena funkcija štitaste žlijezde, Parkinsonova bolest.
Ali, može da bude i funkcionalne prirode i tada predstavlja poremećaj osjetljivosti, ili pokretljivosti nekog organa, koji se zasada ne može u potpunosti objasniti, jer iza njega ne stoji nikakva bolest organske prirode.
Funkcionalna opstipacija je najčešća vrsta zatvora. Osim opstipacije sa normalnim prolaskom crijevnog sadržaja, ali nedovoljnim izbacivanjem sadržaja iz rektuma, funkcionalna je i opstipacija sa usporenim prolaskom sadržaja kroz crijevo (gubitak nagona za pražnjenje, slaba reakcija na sredstva za čišćenje a češće se javlja kod mladih žena).
Postoji i poremećaj samog akta defekacije, tzv. anizam, gdje ne dolazi do potpunog pražnjenja rektuma, jer se spoljašnji prsten oko anusa nedovoljno otvara.
– Smatra se da anizam ima više od polovine pacijenata sa funkcionalnom opstipacijom – naglašava profesor Milinić.
– Ovaj poremećaj često nastaje kod osoba kojima je, iz različitih razloga, neprijatno da izvrše nuždu onda kada osjete potrebu. Često odlaganje nagona za pražnjenjem dovodi do gubitka tog nagona. Slično je i kod osoba koje imaju bolne hemoroide, ili neku vrstu rascepa na anusu, koji dovode do veoma jakog bola pri defekaciji, pa je zbog toga odlažu.
Da bi se opstipacija uspješno liječila, mora tačno da se odredi kakav je poremećaj. Od dijagnostičkih metoda koriste se irigografija (rendgensko snimanje debelog crijeva u koji je prethodno ubačeno kontrastno sredstvo) i tranzitno vrijeme kolona.
To je procedura koja podrazumijeva da pacijent proguta barijumske tablete, koje se ne rastvaraju. Onda se rendgenom prati njihovo putovanje kroz debelo crijevo. Tada se mogu uočiti dijelovi crijeva koji su „lijeni“. Može da se radi i analna manometrija kojom se precizno mjere pritisci u unutrašnjem i spoljašnjem mišićnom prstenu anusa, ali i neki drugi važni parametri.
– Pacijenti koji imaju poremećaj funkcije defekacije ne bi trebalo da odlažu nagon na pražnjenje, i moraju da nauče kako da ga ponovo uspostave – upozorava naš sagovornik.
– Ne treba da se zadržavaju previše u kupatilu, već da zauzmu odgovarajući položaj tijela (podignuta stopala na podlozi koja je iznad nivoa poda kupatila, lagani pritisak rukama pod rebarnim lukovima). Redovno vježbanje dovešće do vraćanja nagona. Kod pacijenata gdje postoji sporiji prolaz stolice kroz crijevo savjetuje se ishrana bogata dijetnim vlaknima kao što su žitarice, kuvano žito, ovsene pahuljice…
Postoje i preparati koji potstiču crijevno pražnjenje (tablete, klizme, sirupi i slično), ali njihovu upotrebu treba da preporuči ljekar. Nekada, u rjeđim slučajevima veoma širokog i „lenjog“ crijeva potrebno je isijecanje nefunkcionalnog dijela crijeva.
