Presuda o krvavom obračunu u kumanovskom Divom Naselju nije smirila strasti. Najave Vlade Makedonije o međunarodnoj istrazi ostavljaju otvorena pitanja o događajima 9. i 10. maja 2015. godine. Ministar unutrašnjih poslova Oliver Spasovski u septembru je najavio da će vlada preuzeti obavezu da sprovede dodatnu međunarodnu istragu, ali do sada niko iz vlasti nije saopštio detalje o tome.
Iz Udruženja diplomiranih kriminalista kažu da ukoliko bude sprovedena takva istraga, djelo može prerasti u viši rang, ako su u sve umješane i neke vladine institucije koje su bile upoznate sa ovim djelom, a moguće je i da bi drugi preuzeli veću odgovornost, a ne samo direktni počinioci. Iz udruženja dodaju da se trebaju najprije iscrpiti sva domaća pravna sredstva, jer postoji rizik od kršenja suvereniteta ukoliko dođe do međunarodne istrage.
Neki pravnici tvrde da nema pravnog osnova za međunarodnu istragu, ali da se može koristiti tehnička i stručna pomoć u domaćoj istrazi. Prema njima, institucionalna međunarodna istraga podrazumijeva uključenje međunarodnog prava i umješanost više država, pa bi kao takva bila teško sprovodiva. Bivši javni tužilac Jovan Trpenovski smatra da najave o takvoj istrazi praktično znače negiranje pravnog sistema i institucija u zemlji.
“Političke partije koje pozivaju međunarodne ekspertske grupe da bi istražile slučaj treba da provjere kakve su proceduralne mogućnosti regulirane zakonom, Ustavom, krivičnim postupcima u zemlji. Mislim da do toga neće doći i ne bi trebalo da dođe, zato što bi to značilo devalviranje čitavog pravnog sistema u zemlji.”
U četvrtak nakon presude, Demokratska unija za integracije (DUI), partija Albanaca koja je deo vlade, saopštila je da je sudski proces otvorio dileme o motivima o ovom, kako kažu, teškom slučaju. Oni su pozvali MUP i sudske vlasti da uključe strane eksperte u istragu. Iz ove partije traže uspostavljanje komunikacije sa vlastima na Kosovu i u Albaniji zbog razmjene informacija zarad kompletnog rasvjetljavanja slučaja. U završnom obraćanju advokat odbrane Naser Raufi je tražio od suda da obezbjedi kao dokaz u postupku telefonske razgovore jednog od ubijenih članova oružane grupe i lidera DUI-a Alija Ahmetija. Alijansa za Albance, koja je isto tako deo vlade, pozvala je međunarodnu zajednicu da se uključi u rasvjetljavanju ovog, kako kažu, montiranog političkog slučaja. “Smatramo da je ovo suđenje političko i da je nastavak montiranog političkog slučaja iz vremena režima VMRO DPMNE-DUI. Suđenje je po mjeri mentaliteta tog režima i političkih partija koje su bile u prethodnoj vlasti”, kaže se u saopštenju ove partije.
Pravni eksperti tvrde da političke partije, da bi umirile javnost, pozivaju na međunarodnu istragu, a ukoliko dođe do toga, pokazaće se da njihov kadar na rukovodećim funkcijama nije završio dobro svoj posao u pravnom sistemu.
Krivični sud u Skoplju 2. novembra je presudio da su 33 od ukupno 37 optuženih za terorizam i terorističku organizaciju u slučaju u kumanovskom Divom Naselju, krivi za to djelo, a četvorica su oslobođeni optužbi. Sedam optuženih su osuđeni na kaznu doživotnog zatvora, drugih 13 su dobili po 40 godina zatvora, a ostali su osuđeni na kazne zatvora u trajanju od 12 do 20 godina. Danas, 3. novembra, je u odvojenom suđenju još jedan optuženi osuđen na doživotnu kaznu zatvora.
