Lijek protiv korone leži na morskom dnu u Crnoj Gori

Profesor dr. Herman Erlih sa Bergakademije Frajberg iz Njemačke kaže da Crna Gora u svom podmorju ima izvanredne mogućnosti za proizvodnju prirodnog antivirusnog i antibakterijskog lijeka, koji se može dobiti iz “zlatnog sunđera”, a smatra da je on efikasan i u borbi protiv korona virusa Kovid 19.

– Za početak odgovarajuće institucije mogu nas pitati o bromotirozinu iz ovih sunđera za anti-Covid testove – kaže u razgovoru za Dnevne novine dr Herman Erlih, koji ističe da na temi zlatnih sunđera sarađuje sa kolegama sa Instituta za biologiju mora, Kotor, od 2008. godine.

Odgovarajući na pitanje Dnevnih novina da li supstance iz ovih sunđera mogu da liječe zaražene od korona virusa, dr Erlih je odgovorio da mogu.

Dr Erlih kaže da u Jadranu raste sunđer koji ima izuzetnu sposobnost da se odbrani od bakterija i virusa, među kojima su i RNA virusi kao što je SARS Cov-2.

On ističe da u Crnoj Gori postoji rezervoar gdje se on uspješno vještački gaji na jednoj podvodnoj parceli, gdje ga stručnjaci iz Frajberga proučavaju zajedno sa kolegama iz Instituta za biologiju mora i farmakolozima sa Univerziteta Drezden.

Najviše se bave otpornošću sunđera na sve zamislive biološke uzročnike bolesti, kao što su bakterije, virusi ili bacili.  

Profesor dr Herman Erlih objašnjava da sunđer nije previše izbirljiv što se tiče hrane, već uzme šta mu voda nanese.

Ali voda mu donosi i viruse i bakterije koje on ubija bez ikakvih problema, iako nema imunološki sistem. Čak i kada se povrijedi, ovaj sunđer sprečava da u njegovu otvorenu ranu prodru virusi ili bakterije, jer izaziva hemijsku reakciju pri kojoj nastaju hemijski izmijenjene aminokisjeline bromtirosini.  

– Uprkos njihovim izvanrednim biološkim aktivnostima (antivirusno, antibakterijsko, antitumorsko, dejstvo itd.), ograničeno snabdijevanje iz prirodnih izvora spriječilo je razvoj lijeka zasnovanom na netaknutim sekundarnim metabolitima iz sunđera. Glavni naučni interes za Verongiid sunđere su njihovi bioaktivni bromotirozini i njihovi derivati – kaže dr Erlih.

On ističe da su ove supstance potvrdile antivirusne, antibakterijske, citotoksične, antitumorske, antileukemijske, epigenetske, hiperglikemijske, anti-parazitske, antiplazmodijske, protivupalne, antiangiogene, antipsoriatske, antitrombotike, agonisitne, anti-obrane i druge aktivnosti i prepoznate su kao potencijalni višeciljni morski lijekovi.

Podsjeća da se organski izvori često moraju sakupljati u velikim količinama da bi se obezbijedila potrebna količina za industriju prije nego što je hemijska sinteza aktivnih jedinjenja dostupna.

– Uzgoj morskih sunđera može biti ekonomski relevantna alternativa protiv divljih sakupljanja samo ako se organizmi izlažu povoljnom uzgoju. Korišćenje vrsta sunđera koje su od interesa za izvor bioaktivnih jedinjenja zahtijeva sakupljanje velike količine sunđerastih tkiva, uključujući skeletni hitin. Žetva i uzgajanje ovih sunđera se zato oslanjaju na visoke stope rasta koje pružaju dovoljno snabdijevanje – ističe dr Erlih.

Nedavno je grupa profesora Ehrlicha postigla vrlo optimistične rezultate u saradnji sa Institutom za biologiju mora u Kotoru.

Od 2015. godine je organizovan prvi zajednički pilot projekat u Kotorskom zalivu za uzgoj sunđera Aplysina aerophoba i Aplysina cavernicola sunđera.

– Prednost Aplysina aerophoba je ta što se ovaj organizam ne mora sakupljati u velikim količinama da bi se obezbijedio potreban iznos za industriju prije nego što je hemijska sinteza aktivnih jedinjenja dostupna. Prije svega, uzgoj se oslanja na visoke stope rasta (do 10 cm godišnje) kolonija koje se nalaze na dubini od dva do pet metara u Jadranskom moru i koje pružaju dovoljno snabdijevanje. Prosječna vrijednost bromotirozina koji se sintetišu isključivo u sunđerima je 500 eura po miligramu. Prema nedavno objavljenim podacima iz jedne kolonije Aplysina aerophoba od 10 kvadratnih metara biće moguće sakupiti 18 kilograma osušenih sunđera kao izvora za izolaciju 99 grama izofistularina-3 u vrijednosti od 14.850.000 dolara. U skladu s tim, iz polja za uzgoj sunđera od 100 kvadrata trebalo bi biti moguće dobiti 180 kilograma sušene spužve, 36.000 mg aplisinin-1 ukupne vrijednosti 13.680.000 dolara – kaže dr Erlih.

Slične količine kolonija verongidnih sunđera trebalo bi da postoje i u morskim sredinama širom Albanije i Hrvatske.

– Prednost Crne Gore je što smo razvili metode za uzgoj verongijskih sunđera zasnovane na regenerativnom tkivu, kao i brzu ekstrakciju bromotirozina (5-15 minuta) i proizvodnju do 10 grama pojedinačnih supstanci (tj. Aeroplisinina, izofistularina), koje su prepoznati kao inhibitori RNA virusa, a Bromotirosin derivati iz morskih sunđera inhibiraju replikaciju hiv-1 in vitro. Takve količine mogu se odmah koristiti za predklinička i klinička ispitivanja. Dakle, odgovarajuće institucije mogu nas pitati o bromotirozinu za anti-Covid testove – zaključuje dr Erlih. 

Dr. Mirko Đurović, viši naučni saradnik u Institutu za biologiju mora, ističe da su tzv. “zlatni sunđeri” zaštićena vrsta.  

– Kolega dr. Herman Erlih se godinama bavi ovom temom. Ovi sunđeri nisu ekskluzivitet Crne Gore, ima ih na čitavom Jadranu, ali mi smo uspjeli da ih gajimo i vještački u eksperimentalnim uslovima. Uspjeli smo da iz njih izdvojimo aktivne supstance i prije desetak dana smo poslali jedan projekat u Njemačku, a koji se tiče njihovog antivirusnog i antibakterisjkog dejstva. Dr Erlih je projektu dodao i njegovo dejstvo protiv korona virusa. Ostaje da se vidi šta će sa tim biti – kazao je za Dnevne novine dr Đurović.