Anketni odbor za utvrđivanje činjenica o načinu trošenja sredstava budžeta Srbije na teritoriji Kosova ispitao je kuda i kako je išao novac građana od 2000. do 2012. godine i došao do zaključka da je na Kosovu potrošeno 2,84 milijarde evra (229.402.814.198 dinara), i da su milioni utrošeni nenamjenski.
Momir Stojanović, predsjednik Anketnog odbora, rekao je da je izvještaj dobra polazna tačka da bi se došlo do pljačkaša državnih para.
„Do onih koji su se bezobrazno obogatili od para namenjenih Kosovu, pa sada protivzakonito stečena sredstva investiraju i posluju u centralnoj Srbiji. Kao i do onih, nerijetko viđenih patriota, koji su ostali na Kosovu, a koji su moć i uticaj stekli na potkradanju državnih para.“
U prvom ovakvom izvještaju koji je predstavljen javnosti Srbije, u kom su obrađene najveće državne investicije na Kosovu i slučajevi koje su Beogradu prijavili tamošnji građani, navodi se da su zloupotrebe najčešće činjene pri izgradnji infrastukture, otkupu kuća za raseljene Srbe, u zdravstvu i školstvu. Mnogi objekti ostali su nedovršeni ili nisu uopšte izgrađeni, iako je novac potrošen.
Jedna od najvećih zoupotreba, kaže Momir Stojanović, bila je prilikom sanacije posljedica zemljotresa koji se dogodio 2002. u kosovsko-pomoravskom okrugu.
„Kroz nerealne prekategorizacije oštećenih kuća, izgradnju novih objekata građanima koji nisu pretrpeli štete, izgradnju objekata građanima koji ne žive na teritoriji Kosova… Čak je precjenjivana i cijena građevinskog materijala.“
Za te potrebe iz državne kase otišlo je oko milijardu dinara, dok izvođači radova od vlade u Beogradu potražuju još 600 miliona. U izvještaju se navodi nekoliko lokalnih građevinskih firmi, koje su podizvođače plaćale 220 njemačkih maraka po izgrađenom kvadratu a naplaćivale 345, i funkcionera Koordinacionog centra za Kosovo i Kosovsko-pomoravskog okruga koje anketni odbor sumnjiči za pljačku, ali u tom materijalu nema imena sa viših instanci republičkog nivoa koja su mogla da omoguće nelegalne poslove.
Pojedini poslanici, među kojima i Zoran Ostojić, skrenuli su pažnju da je ovim izvještajem otkriven samo vrh ledenog brijega pustošenja budžeta.
“U izvještaju nema ni N od šverca nafte. A tu se zarađivao veliki novac. Ne vidim zašto se detaljno nije istražio taj period velike pljačke i kriminala.”
Za kvadrat u izgradnji kod Zvečana 1.365 evra
Anketni odbor utvrdio je da je iz državne kase za potrebe na Kosovu dnevno išlo 54 miliona dinara, ili na mjesečnom nivou 1,6 milijardi, kao i da je najviše trošeno 2008, 2011. i 2012. godine. Kao primjer zloupotreba navedena je i kupovina 30 kuća i stanova za kadrove i interno raseljene u severnoj Mitrovici na koju je od 2002. do 2004. potrošeno pet miliona evra, dok je od 2005. do 2012. za 107 nekretnina izdvojeno 9,93 milona.
I pored zaključaka koje je anketni odbor predstavio „crno na belo“ neki poslanici bili su sumnjičavi.
Marko Jakšić izvještaj je nazvao „političkom harangom“.
„Da se jednostavno pokaže i prikaže da Srbi ne mogu da budu patriote, već da budu samo lopovi. I zato se krenulo sa tolikom pričom o pljački novca za Kosovo.“
Međutim, u dokumentu Anketnog odbora navode se brojne malverzacije koje su se, najvećim dijelom pod maskom patriotizma, dešavale od 2000. pa se tako govori i o slučajevima u kojima su građeni putevi koji su kraći i uži od projektovanih, ali i navodi i drastičan primjer nikada izgrađenog naselja od 8.000 kvadrata za izbjeglice u Mitrovici. Tek treba da se utvrdi na šta je, osim na izlivanje betonske ploče, potrošeno više od 6,5 milona evra.
Momir Stojanović pozvao je Vladu Srbije da hitno reaguje.
“Da nadležni državni organi preduzmu neophodne mjere krivične i disciplinske odgovornosti, kao i neophodne kadrovske i organizacione mere.”
Među megalomanskim projektima i promašenim investicijama na Kosovu, plaćenim novcem građana, je i gradnja centra za zbrinjavanje osoba sa posebnim potrebama u selu Žaže kod Zvečana. Gradnja tog objekta na više od pet hiljada kvadrata počela je pre jedanaest godina. Za kvadrat u izgradnji plaćano je neverovatnih 1.365 evra.
