Osim sporta i kulture, Kosovo se malo čime može pohvaliti u 2016. godini. Nasleđeni problemi iz prethodne prenose se i na narednu godinu.
Odlazeću 2016. propratili su protesti opozicije i civilnog društva, što zbog obaveze Kosova da formira Zajednicu opština sa srpskom većinom, što zbog Specijalnog suda za ratne zločine, te izbora Hashima Thaçija za predsjednika Kosova.
Posebno se protestvovalo protiv urađene demarkacije sa Crnom Gorom što je Kosovo i 2016. ostavilo bez vizne liberalizacije.
Kosovo je nastavilo borbu protiv terorizma te su nadležni u par navrata naveli da je Kosovo, zahvaljujući usvojenom zakonodavstvu, zabilježilo pad kada je u pitanju odlazak Kosovara na strana ratišta.
Sloboda medija na Kosovu je bila na najnižem nivou, korupcija je i dalje “rak rana” za institucije, što su nedavno potvrdili i ambasadori KVINT-e u Prištini.
Ono što je za veći dio Kosova bilo pozitivno jeste svakako Zakon o rudniku Trepča, kojim se predviđa 80 odsto vlasništva Vlade u Prištini i njen ulazak u moguća partnerstva sa privatnim sektorom. To je, međutim, naljutilo kosovske Srbe i Srbiju koja smatra Trepču svojim vlasništvom, te je dovelo i do bojkota kosovskih institucija od strane srpskih predstavnika, koji i dalje traje.
Na čekanju su i dalje Zajednica, početak rada Specijalnog suda za ratne zločine, vizna liberalizacija, formiranje Vojske Kosova, te nastavak političkog dijaloga sa Srbijom.
Ovo posljednje je neizvjesno, uzimajući u obzir naoštrene odnose na relaciji Priština-Beograd, prije svega zbog neformiranja Zajednice i zbog izgrađenog zida u Sjevernoj Mitrovici.
Pri kraju same godine, tek otvoreno predstavništvo Vlade Kosova na sjeveru napadnuto je eksplozivnom napravom koja, srećom, nije eksplodirala.
Godina će ostati upamćena i po tragičnoj smrti mladog aktiviste pokreta Samoopredjeljenje, Astrita Deharija, u prizrenskom zatvoru – smrt koja je, po zaključku nadležnih institucija prouzrokovana samoubistvom, dok smrt porodica i pokret Samoopredjeljenje smatra ubistvom.
Kosovo se krajem godine jedino može pohvaliti dobijanjem svog pozivnog broja 383, a proces prelaska zemlje na taj broj može trajati i do dvije godine.
Ove godine takođe je stupio na snagu prvi ugovorni sporazum sa Evropskom unijom, Sporazum o stabilizaciji i pridruživanju.
Ostale pozitivne vijesti sa Kosova ticale su se uglavnom sporta i kulture. Džudistkinja Majlina Kelmendi donijela je prvo olimpijsko zlato Kosovu. Prije toga, Kosovo je primljeno u UEFA i FIFA. Po prvi put, filmsko ostvarenje sa Kosova “Shok” našlo se u konkurenciji za Oskara.
Jedna od značajnijih posjeta međunarodnih zvaničnika svakako je bila ona američkog potpredsednika, Joea Bidena, koji je upozorio kosovske političare da moraju formiraju Zajednicu i da reše pitanje demarkacije granice sa Crnom Gorom. Kosovo su posjetili i britanski princ Charles i njegova supruga, vojvotkinja Camilla.
Selamanaj: Građani ostaju na margini
Kosovski analitičar Driton Selmanaj kaže da se svi izazovi iz 2016. prebacuju na 2017, te da se radi uglavnom o prioritetima državnih organa koji prevazilaze svakodnevni život građana. Neki prioriteti se i dodaju, kao što je funkcionalizacija Specijalnog suda za ratne zločine.
“Dijalog sa Srbijom je na najvećoj raskrsnici od samog početka ovog procesa, na gorućoj je tački sada jer je u pitanju tendencija međunarodne zajednice i kosovskih vlasti da se okonča ovaj pregovarački proces o tehničkim pitanjima o kojima se do sada razgovaralo. A u međuvremenu smo i na političkoj raskrsnici zbog izgradnje zida na sjeveru, zbog pristupa Srpske liste, ali i zbog kašnjenja u formiranju Zajednice”, kaže Selamanaj.
Pored dijaloga i Zajednice, pitanje demarkacije će i dalje ostati aktuelno.
“Sve ovo nisu laki izazovi za trenutno rukovodstvo. Zbog Zajednice i demarkacije imali smo i nasilja u Skupštini. Vlada je do sada, i pored velikog broja glasova, dokazala da ne može da se suoči s ovim temama”, kaže Selamanaj.
On navodi da su kompromis i konsenzus među političkim partijama potrebni za sve pomenuto.
“Ili se trebaju riješiti ove teme, ili se treba ići u nove izbore koji možda i neće da donesu rješenje u pitanjima koja prevazilaze realne probleme građana Kosova”, kaže on.
Građanin Kosova, dodaje Selamanaj, ostaje na margini javnog života na Kosovu.
“Narod na Kosovu, bez obzira na etničku pripadnost, jedino je dio javnih obraćanja političara radi sopstvenih interesa. Realan život građana, njihovi problemi, govore da moramo da damo maksimum za obrazovanje, zdravstvo i kulturu kako bi imali drugu perspektivu. Izvještaj PISA-e koja je Kosovo ocjenilo veoma loše, i svi ostali međunarodni izvještaji, veoma su obeshrabrujući jer govore da su investicije političke klase isključivo dio uskih interesa određenih političkih i nepolitičkih grupa. Interesi građana su tercijalni. I to treba da se promjeni, a to se postiže glasom”, zaključuje Selmanaj.
