Kosovo u ponedjeljak, 17. februara, proslavlja šest godina od proglašenja nezavisnosti. Od 2008. godine, pa do danas, Kosovo je priznalo 106 država svijeta i primljeno je u mnoge regionalne i svjetske organizacije. Međutim, analitičari ocjenjuju da je, pored napretka u međunarodnoj konsolidaciji državnosti, Kosovo zaostalo u unutrašnjem razvoju demokratije i ekonomije.
Predsjednica Kosova Atifete Jahjaga ističe da je proglašenje nezavisnosti Kosova koje je najvažniji akt u njegovoj novijoj istoriji, postignut zajedničkim naporima građana, institucija i međunarodne zajednice, posebno SAD-a i zemalja Evropske unije.
“Nezavisnost Kosova je legitimisana i odlukom Međunarodnog suda pravde i priznata od više od polovine zemalja članica Organizacije Ujedinjenih nacija”, navodi predsjednica Jahjaga u pisanoj izjavi.
Republika Kosovo je država sa jasnim aspiracijama o euro-atlanskim integracijama i nastavlja da bude faktor mira i stabilnosti u regionu, ističe predsjednica. “Mi nastavljamo da radimo da Kosovo bude zemlja razvijene demokratije, u kojoj su sve zajednice uključene u društvo i državne institucije i na ravnopravan način doprinose boljoj budućnosti”, kaže Atifete Jahjaga.
“Uspostavljamo osnovu za normalizaciju odnosa i sa Srbijom, sa kojom smo imali tešku historiju i zato želimo da zatvorimo tu prošlost sporazumom koji će dovesti do pune normalizacije naših odnosa, kao dvije nezavisne države”, dodaje predsednica.
Ona napominje da je Kosovo kao društvo ušlo u proces reformi neophodnih za približavanje EU, te da te reforme obuhvataju posebno beskompromisnu borbu protiv korupcije i organizovanog kriminala i uspostavljanje vladavine reda i zakona na cijelom Kosovu, što će omogućiti i ekonomski razvoj zemlje.
Istovremeno, Kaqusha Jashari, potpredsjednica Socijal-demokratske partije, poznatija kao kosovska političaraka iz doba Jugoslavije, smatra da će san kosovskog naroda o nezavisnosti biti u potpunosti ostvaren tek kada Kosovo postane funkcioanalna država. Ona kaže da se u predhodnih šest godina moglo uraditi više: “Ostavljeni su po strani i ekonomija i socijalni problemi, tako da su mladi ljudi bez posla i postoji neko nezadovoljstvo i očekivanje da nova država može mnogo više.”
Problemi koji postoje između Kosova i Srbije mogu da se riješe samo sporazumno, napominje Kaqusha Jashari. Međutim, ona ocjenjuje da srpska strana treba da privahvati realnost da je Kosovo država. “Ja mislim da bi brže išli ka Evropi i Kosovo i Srbija kada bi, u tom pravcu, bile priznate dvije države.”
I predsjednik Privredne komore Kosova, Safet Gergjaliu ističe da Kosovo nema razloga za neku veliku euforiju kada je reč o ekonomskom razvoju u poslednjih šest godina, iako je postignuto nekoliko međudržavnih političkih sporazuma.
“Kosovo je sad ravnopravni partner Svjetske banke, Međunarodnog monetarnog fonda, član ili partner Banke za investicije evropskog nivoa, član ili partner Evropske banke za razvoj. Ja mislim da je to veliki pomak. Ukoliko analizirate izveštaj Svjetske banke kako napraviti biznis na Kosovu vidi se da je i tu postignut pomak i to je ono sto obilježava posljednje trendove. Ipak, nema mjesta euforiji i čeka nas još puno posla”, kaže Gergjaliu.
On se nada da će ubuduće prioritet svih prioriteta biti ekonomski razvoj i napominje da nijedan politički sporazum neće dobiti pravu moć ukoliko ne dobije pečat ekonomskog razvoja.
A Naim Rashiti, analitičar Međunarodne krizne grupe za Anadolu Agency ocjenjuje da nakon šest godina od proglašenja nezavisnosti Kosovo zaostaje u unutrašnjem razvoju demokratije i ekonomije.
Rashiti podsjeća da je Kosovo prošlo tešku fazu po pitanju legitimiteta državnosti, te da činjenica da je većina zapadnih zemalja EU, NATO-a i SAD priznala Kosovo, čini kosovsku državnost nepovratnom. On smatra da je otpočinjanje dijaloga između Kosova i Srbije, nakon izrečenog mišljenja Međunarodnog suda pravde da proglašenje nezavisnosti Kosova nije u suprotnosti s međunarodnim pravom, otvorilo nove puteve za Kosovo.
Taj proces je, dodaje on, doveo do “pod jedan: jedinstva EU u pristupu Kosovu i otpočinjanju komunikacije i ugovornih odnosa s Kosovom i pod dva: ubjeđivanja Srbije da počne pregovore sa Prištinom, da dozvoli integraciju Srba sa sjevera u kosovske institucije i da prizna kosovske granice”.
“To su veliki koraci ka konsolidaciji kosovske države, ali to je samo početak. Suočavajući se s tim izazovima, politika i institucije Kosova nisu uspjele u unutrašnjoj konsolidaciji države. Demokratija ostaje krhka, političke partije i instituciije ostaju krhke i nereformisane. Ekonomija je i dalje mlitava i nezaposlenost ostaje ozbiljno pitanje. Sve to ugrožava stabilnost države iznutra”, ocjenjuje Rashiti.
Analitičar Međunarodne krizne grupe poručuje da “prioritet u narednim godinama, treba da bude ekonomski i demokratski razvoj, uspješna integracija Srba sa sjevera i puni napredak u normalizaciji odnosa sa Srbijom”.
