Dok politički odnosi između Republike Kosovo i Srbije nisu dobri, ekonomska saradnja – trgovina je na veoma visokom nivou. U ovoj saradnji najviše je povoljnosti za Srbiju, kao zemlju sa najvećim kapacitetom za izvoz. Ovo je potvrđeno činjenicom da su na tržištu Kosova u velikoj mjeri prisutni srpski proizvodi.
Prema informacijama Carine Kosova, samo tokom 2015. godine uvoz robe iz Srbije na tržište Kosova dostigao je 372 miliona eura. Ali, vrijednost uvoza ovih proizvoda samo u toku ove godine dostigla je iznos od 318 miliona eura.
S druge strane, vrijednost izvoza proizvoda “Made in Kosova” na tržište Srbije je deset puta manja, odnosno oko 35 miliona eura godišnje.
Zamjenik premijera u Vladi Kosova iz redova Demokratskog saveza Kosova, Ramiz Kelmendi, i vlasnik kompanije “ELKOS group”, za Radio Slobodna Evropa rekao je da Kosovo ima slobodno tržište u smislu trgovinske razmjene sa svim zemljama u regionu i Evropskoj uniji. Međutim, on je izrazio potrebu da se poboljšaju uslovi za lokalne proizvođače:
“Vlada će stvoriti pravno okruženje i finansijsku infrastrukturu za ekonomski razvoj Kosova. A onda će građani Republike Kosovo, ukoliko imaju dovoljno mogućnosti i kvaliteta, imati mogućnost da biraju.”
“Dakle, ljudi moraju da budu jedan od odlučujućih faktora, najveći. Osnažujući potrošača, osnažuje se potrošnja proizvoda proizvedenih na Kosovu,” rekao je Kelmendi.
Menadžer uvoza za ovu kompaniju, Kushtrim Muja, za Radio Slobodna Evropa rekao je da sarađuju sa mnogim kompanijama iz različitih zemalja Evropske unije, ali i sa Srbijom.
On kaže da su geografska blizina i postojanje mnogih internacionalnih brendova u Srbiji uticali da se za pet procenata poveća uvoz svih proizvoda iz Srbije:
“Uglavnom, mi kao kompanija sarađujemo sa velikim brendovima. Jedan broj ovih brendova proizveden je u Srbiji.
Proizvodi koji se uzimaju u Srbiji iz firmi koje imaju srpske vlasnike – veoma je mali njihov procenat i uglavnom se radi o globalno priznatim proizvodima, koji su prošli proizvodnju u Srbiji.”
“U stvari, neki proizvodi su i jeftiniji u Srbiji. Ali mi tražimo druge alternative i čim nađemo proizvode sa nižim cijenama i robu iz drugih zemalja u regionu, ili lokalne, mi ćemo ih zamjeniti,” rekao je Muja.
Još jedna kompanija koja uvozi male količine srpskih proizvoda je “Prizren Comerc”.
Menadžer za uvoz u ovoj kompaniji, Jeton Gashi, rekao je da je pored geografske blizine, u pitanju i potražnja za određene proizvode:
“Zbog blizine, cijena je najpogodnija. Čak i sa Srbijom, pored poreza na dodatu vrijednost (PDV), ne treba da se plati 10 odsto carine, kao što je potrebno za uvoz proizvoda iz Evropske unije.”
“Ali ovo je zahtjev kupaca, u suprotnom ne bismo donosili ove proizvode na Kosovo,” rekao je Gashi za Radio Slobodna Evropa.
Jedan od razloga za povećanje trgovinske razmjene sa Srbijom, prema mišljenju vlasnika kompanija koje obavljaju takav posao, jeste Sporazum o slobodnoj trgovini CEFTA – gdje su zemlje Zapadnog Balkana članovi ovog mehanizma, a nema obaveza carine.
Dok je uvoz proizvoda iz Evropske unije, u okviru Sporazuma o stabilizaciji i pridruživanju, sporazum koji je stupio na snagu u aprilu ove godine, carina je na neke proizvode smanjena na dva odsto u prvim godinama, ali tek nakon četiri godine ova obaveza će biti nula odsto za sve proizvode.
Očekuje se da će se od plaćanja carine osloboditi proizvodi proizvedeni na Kosovu.
