Postoji nekoliko stvari koje trebate uzeti u obzir kod izbora vrste kontracepcije koja vam najviše odgovara. Obavezno zapamtite da je jedini način da se zaštitite od polno prenosivih bolesti korištenje kondoma kod svakog seksualnog odnosa, a da ostali vidovi kontracepcije samo sprječavaju trudnoću.
Kliknite na pitanja ispod kako bi direktno dobili odgovor:
- Koliko je koja metoda efikasna?
- Može li kontracepcija biti dio svakodnevne rutine?
- Da li preferirate kontracepciju na koju ne morate misliti svaki dan?
- Da li vam odgovara da stavljate kontraceptivna sredstva u vaginu?
- Da li vam smeta ako vam se promijeni menstruacioni ciklus?
- Da li pušite?
- Da li imate višak kilograma?
- Šta ako ne možete koristiti hormonalnu kontracepciju?
- Šta ako ne možete koristiti kontracepciju koja sadrži estrogen?
- Da li uzimate lijekove za neke bolesti?
- Da li želite da ostanete trudni u skorijoj budućnosti?
Koliko je koja metoda efikasna?
U ovom dijelu pronaćićete listu koja pokazuje koliko je koja metoda efikasna, i koliko često morate koju da koristite.
Efikasnost svake metode mjerena je po broju žena koje od 100 testiranih zatrudne u periodu od jedne godine korištenja. To znači da ako je je neka metoda 99 % sigurna, onda će jedna žena od 100 zatrudniti u periodu od godine dana korištenja.
Neke od navedenih metoda, kao što je pilula za kontracepciju za sebe vežu pojam “ukoliko se pravilno koriste”. Ovo je zato jer osobe koje koriste ovaj vid kontracepcije, moraju da ih koriste svaki put kada imaju seks, ili u redovnim dnevnim, sedmičnim ili mjesečnim intervalima. Ukoliko se ne koriste ovako neće biti dovoljno efikasne.
Sredstva koja su više od 99 % efikasna:
- Kontraceptivna injekcija (obnavlja se svaka tri mjeseca)
- Kontraceptivni implant (traje do tri godine)
- Intrauterini sistem IUS (do pet godina)
- Intrauterini uređaj (do pet godina)
- Ženska sterilizacija (trajno efikasna)
- Muška sterilizacija (trajno efikasna)
Sredstva koja su više od 99 % efikasna ukoliko se pravilno koriste:
- Kontraceptivni flaster (obnavlja se svake sedmice u period od tri sedmice u svakom mjesecu)
- Vaginalni prsten (obnavlja se svake sedmice tokom tri sedmice u svakom mjesecu)
- Kombinovana pilula (uzima se svaki dan tokom tri sedmice u svakom mjesecu)
- Progestogenska pilula (uzima se svaki dan)
Sredstva koja su 98 % efikasna ukoliko se pravilno koriste
- Muški kondom (svaki put kad upražnjavate seks)
Sredstva koja su 95 % efikasna ukoliko se pravilno koriste
- Ženski kondom (svaki put kad upražnjavate seks)
Može li kontracepcija biti dio svakodnevne rutine?
Ukoliko ste dobro organizovana osoba sa prilično redovnom dnevnom rutinom, imate širok izbor kontraceptikvnih sredstava koji su vam dostupni. Razlog tome je što su vam onda mnogo manje šanse da zaboravite naprimjer da uzmete pilulu ili ponovo stavite kontraceptivni flaster.
Ukoliko razmišljate o tome da vam kontracepcija postane dio svakodnevne rutine dostupna su vam sredstva koja možete koristiti samo kad upražnjavate seks, kao što su muški i ženski kondom, zatim sredstva koja koristitite svaki dan kao što su pilule, ili sredstva kao što su flaster, injekcija ili implant, koje ne morate uzimati svaki dan ili kad god imate seks.
Lista u nastavku pokazuje koliko često trebate koristiti ili mijenjati određeni kontraceptivni metod. O dodatnim detaljima ovih metoda posavjetujte se sa doktorom.
Sredstva koja morate koristiti kod svakog seksa
- Muški i ženski kondom
- Dijafragma
Sredstva koja trebate uzimati svaki dan
- Kontraceptivna pilula (kombinovana pilula ili progestogenska pilula)
Sredstva koja koja mijenjate svakih sedam dana
- Kontraceptivni flaster
Sredstva koja se mijenjaju svaki mjesec
- Vaginalni prsten
Sredstva koja se mijenjaju svaka tri mjeseca
- Kontraceptivna injekcija
Sredstva koja se koja se obnavljaju svake tri godine
Kontraceptivni implant
Metode koje se obnavljaju svakih pet godina
- Intrauterini uređaj
- Intrauterini sistem
Da li preferirate kontracepciju na koju ne morate misliti svaki dan?
Ne moraju se svi oblici kontracepcije uzimati svaki dan kao kontraceptivna pilula. O nekim sredstvima ne morate razmišljati mjesecima, pa čak ni godinama.
Ova sredstva ugrađuju profesionalni medicinski radnici u matericu (intrauterini uređaj, intrauterine sistem), ili u ruku (implant). U ova sredstva spadaju:
- Intrauterini uređaj: do pet godina
- Intrauterine sistem: do pet godina
- Kontraceptivni implant: svake tri godine
- Kontraceptivna injekcija: svaka tri mjeseca
Postoje i sredstva koja se moraju mijenjati svakih mjesec ili sedam dana:
- Vaginalni prsten: nosi se tri sedmice tokom svakog mjeseca
- Kontraceptivni flaster: novi flaster stavlja se svake sedmice tokom tri sedmice u svakom mjesecu
Tu su i sredstva koja se koriste neposredno prije seksa:
- Dijafragma
- Muški ili ženski kondom
Da li vam odgovara da stavljate kontraceptivna sredstva u vaginu?
Ukoliko ste žena i ne smeta vam da stavljate kontraceptivna sredstva u svoju vaginu razmislite o sledećim sredstvima:
- Ženski kondomi
- Dijafragma
- Vaginalni prsten
Ukoliko vam ne smeta da vam medicinski radnik stavi kontraceptivno sredstvo u matericu dostupni su vam:
- Intrauterine uređaj
- Intrauterine sistem
Kontraceptivna sredstva koja se ne moraju stavljati u vaginu su:
- Kontraceptivni implant
- Kontraceptivna injekcija
- Kontraceptivni flaster
- Kontraceptivna pilula
Da li vam smeta ako vam se promijeni menstruacioni ciklus?
Neka kontraceptivna sredstva utiču na menstruacioni ciklus kod žena. Od nekih će vam menstruacija biti lakša i češća, a od drugih teža i neredovna. U detaljima porazgovarajte sa vašim doktorom.
Kontraceptivna sredsta koja čine menstruaciju lakšom uključuju:
- Kontraceptivne pilule
- Kontraceptivni flaster
- Intrauterini sistem
- Vaginalni prsten
Da li pušite?
Pušači uglavnom mogu da koriste većinu kontraceptivnih sredstava, ali ukoliko ste ozbiljan pušač i stariji od 35 godina, neka kontraceptivna sredstva (kao što je kombinovana pilula ili vaginalni prsten) možda neće biti najpogodnija za vas. O više detalja porazgovarajte sa svojim doktorom.
Ukoliko ste stariji od 35 godina i pušač ste, možete uzeti u obzir neke od sledećih kontraceptivnih sredstava:
- Intrauterini uređaj
- Intrauterini sistem
- Kontraceptivni implant
- Kontraceptivna injekcija
- Kontraceptivni flaster
- Progesteronska pilula
Da li imate višak kilograma?
Vaša težina neće uticati na većinu kontraceptivnih sredstava, i kontracepcija neće uticati na to da dobijete dodatne kilograme. Međutim, kontraceptivna injekcija se, prema posljednjim istraživanjima povezuje sa povećanjem kilograma, ako se koristi više od dvije godine.
Šta ako ne možete koristiti hormonalnu kontracepciju?
Određena kontraceptivna sredstva djeluju koristeći hormone koji su slični hormonima koje žene proizvode prirodnim putem. Ovi hormoni su estrogen i progesteron.
Kontraceptivna sredstva koja sadrže ove hormone nisu pogodna za neke žene, na primjer one koje koje imaju oboljenja kao što su rak dojke, cirkulatorni problemi ili migrene.
Ne koriste sva kontraceptivna sredstva hormone, i postoje druge opcije koje djeluju na drugačiji način. U njih spadaju
- Intrauterini uređaj
- Muški ili ženski kondomi
- Dijafragma
Šta ako ne možete koristiti kontracepciju koja sadrži estrogen?
Kontraceptivna sredstva koja koriste estrogen nisu pogodna za žene koje:
- su starije od 35 godina i pušači su
- imaju višak kilograma
- uzimaju određene lijekove
- pate od određenih oboljenj, kao što su migrene
Ukoliko ne možete koristiti sredstva koja sadrže estrogen, postoje brojne druge opcije koje uključuju:
- intrauterini uređaj
- intrauterini sistem
- kontraceptivni implant
- kontraceptivna injekcija
- kontraceptivni flaster
- progeteronska pilula
Da li uzimate lijekove za neke bolesti?
Na određena kontraceptivna sredstva mogu uticati određene vrste lijekova, ali i ukoliko pijete lijekove postoje brojne opcije za kontracepciju. Posavjetujte se sa doktorom o detaljima i tome koje kontraceptivno sredstvo je najpogodnije za vas.
Kontraceptivna sredstva na koja lijekovi ne utiču su:
- intaruterini uređaj
- kontraceptivna injekcija
- dijafragma
- muški ili ženski kondom
Da li želite da ostanete trudni u skorijoj budućnosti?
Svi metodi kontracepcije mogu se obustaviti ukoliko želite da zatrudnite. Nakon korištenja određenih kontraceptivnih sredstava moguće je da će vašoj plodnosti trebati duže vremena da se vrati na normalan nivo. Ukoliko želite da vam se plodnost vrati na normalan nivo čim prestanete koristiti kontracepciju uzmite u obzir sledeće metode:
- kontraceptivni implant
- intrauterini sistem
- intrauterini uređaj
- dijafragma
- muški ili ženski kondom
Možete ostati trudni i čim prestanete da uzimate progesteronsku pilulu ili vaginalni prsten. Ipak, zbog odlaganja trudnoće, preporučuje se da sačekate nekoliko mjeseci da vam se tijelo prilagodi, prije nego što se odlučite da pokušate da zatrudnite.
Ukoliko koristite kombinovanu pilulu i li kontracepcijski flaster, može proći i nekoliko mjeseci prije nego što vratite normalnu plodnost.
Ponekad je potrebno i do godinu dana da vam se plodnost vrati nakon prestanka korištenja kontracepcijske injekcije, ali većini žena će se vratiti nakon nekoliko mjeseci.
O dostupnosti ovih preparata na Vašem tržištu zatražite savjet od Vašeg ginekologa ili porodičnog ljekara.
