Politički analitičar Mazllum Baraliu u izjavi za AA napominje da, ukoliko PAN ne uspje da obezbedi prostu parlamentarnu većinu ili 61 glas poslanika kosovske Skupštine, onda, prema Ustavu Kosova i odluci Ustavnog suda iz 2014. godine, predsjednik države ima diskreciono pravo da mandat dodeli drugom kandidatu. Ukoliko ni drugi kandidat ne uspije da obezbjedi parlamentarnu većinu, Kosovo ide na nove parlamentarne izbore.
Na osnovu rezultata prijevremenih parlamentarnih izbora nijedan politički subjekt nema većinu za samostalno formiranje Vlade Kosova. Skupština Kosova, prema Ustavu, mora biti formirana najkasnije u roku od 30 dana od dana objavljivanja konačnih rezultata izbora. Potom predsjednik Kosova dodjeljuje koaliciji PAN (Demokratska partija Kosova-Alijansa za budućnost Kosova i Inicijativa za Kosovo), kao političkom subjektu koji je osvojio najviše glasova na izborima, odnosno oko 34 posto, mandat za formiranje Vlade.
Politički analitičar Mazllum Baraliu u izjavi za AA napominje da, ukoliko PAN ne uspje da obezbjedi prostu parlamentarnu većinu ili 61 glas poslanika kosovske Skupštine, onda, prema Ustavu Kosova i odluci Ustavnog suda iz 2014. godine, predsjednik države ima diskreciono pravo da mandat dodjeli drugom kandidatu. Ukoliko ni drugi kandidat ne uspije da obezbjedi parlamentarnu većinu, Kosovo ide na nove parlamentarne izbore.
“Ovo diskreciono pravo ne znači da predsjednik može da radi šta hoće. Naprotiv, on treba da interpretira pravedno i dobro ustavne dispozicije i tačke odluke Ustavnog suda gde piše da predsednik treba da izbjegne raspisivanje novih izbora. Dakle, da pronađe soluciju u okviru njegovog diskrecionog prava da dodjeli mandate prvom ili drugom subjektu kako bi se iscrpele sve mogućnosti i kako se ne bi išlo na nove izbore”, kaže Baraliu.
Po njemu, novi izbori, osim troškova, ne bi donijeli ništa novo Kosovu, a Kosovo nema vremena za gubljenje. Ova politička klasa, dodaje Baraliu, duguje narodu jer je više od 3 godine je izazvala ozbiljne političke probleme i zastoje, pri čemu je svaki subjekt pretendovao da preuzme vlast, a ne da bude na usluzi građana i da radi u njihovu korist.
Pokret “Samoopredjeljenje” koji je drugi sa nešto više od 27 posto glasova i koalicija Demokratski savez Kosova-Alijansa novo Kosovo-Alternativa, sa osvojenih 25 posto glasova, javno su se izjasnili da ne žele da uđu u koaliciju s Demokratskom partijom Kosova, odnosno koalicijom PAN.
Kandidat za premijera ispred koalicije PAN, Ramush Haradinaj, međutim, tvrdi da je već obezbjedio potrebnu parlamentarnu većinu, pa se pretpostavlja da to mogu biti pojedinačni glasovi poslanika drugih subjekata, te 20 poslanika srpske i ostalih manjinskih zajednica.
Srpska lista, koja u novom sazivu ima 9 poslanika, imaće svoju primarnu i neporecivu ulogu, ukoliko budući mandatar Haradinaj bude bio primoran da sklapa sporazum s njom, napominje Baraliu. On smatra da bi takva vlada bila nestabilna.
“Zato što će biti problema, kao i u predhodnoj Vladi, kada budu bili potrebni glasovi za bitne zakone, izmenu Ustava, transformaciju Bezbjedonosnih snaga Kosova i mnogo drugih, jer je rukovođena iz Beograda i brani direktno interese Beograda, a ne srpskih građana Kosova”, smatra Baraliu.
Mnogo stabilnija Vlada, po njegovom mišljenju, bila bi ona koju bi eventualno formiralo “Samoopredjeljenje” sa koalicijom oko Demokratskog saveza Kosova, jer bi imali parlamentarnu većinu i bez manjina.
I politički analitičar Rrahman Paçarizi ocjenjuje da bi Vlada, formirana glasovima Srpske liste, bila nestabilna.
“Smatram da će koalicija PAN pokušati da obezbjedi dovoljan broj glasova da formira Vladu, iako će to biti jako teško, nezavisno od toga što Haradinaj tvrdi da ima glasove. Međutim, te glasove ne može da obezbedi bez podrške Srpske liste, koja se još uvijek nije izjasnila da li će glasati ili ne za Vladu sa Haradinajem na čelu”, ističe Paçarizi.
On dodaje da je jedna od mogućnosti i eventualna koalicija između “Samoopredeljenja” i Demokratskog saveza Kosova, ali da nije isključena ni opcija da se ponovo ide na parlamentarne izbore i to zajedno sa lokalnim, 22. oktobra.
Mogućnost da Haradinaj formira Vladu glasovima pojedinih albanskih poslanika iz drugih subjekata je pravno ispravna, ali nije potpuno moralno, iako se to dešavalo i ranije, jer su poslanici glasove osvojili na listama svojih subjekata, ocenjuje Paçarizi. On naglašava da takva vlada ne bi bila stabilna, te da je najbolje Vladu formirati na osnovu sporazuma političkih subjekata.
Što se tiče diskrecionog prava predsjednika Kosova Hashima Thaçija, u vezi dodjele mandata drugom kandidatu u slučaju da Haradinaj ne uspije da obezbjedi većinu, po Paçarizijevom mišljenju, ta diskrecija nije slobodna volja predsjednika, jer on mora da učini sve da zemlje ne ide ponovo na izbore, te da će, ako bude drugog pokušaja, Thaçi mandat dati drugom subjektu.
“Smatram da će predsjenik Thaçi biti maksimalno pažljiv da ne naruši Ustav, jer je jedina slaba tačka u kojoj on kao predsjednik može biti napadnut, upravo Ustav”, kaže Paçarizi.
