Korupcija, kao višedecenijski problem Crne Gore, zahvatila je sve društvene sfere, a oblasti koje se u tom kontekstu najčešće pominju su: policija, sudstvo, zdravstvo, a među njima je i obrazovni sistem.
Crnogorski obrazovni sistem karakterišu nepotizam i korišćenje partijskih veza – tako misli više od 60 posto građana Crne Gore, a nešto manje od polovine, smatra da postoji primanje mita ili poklona.
Polovina građana vjeruje da je u Crnoj Gori moguće kupiti važeću diplomu, a više od 80 posto smatra da u sistemu obrazovanja postoje privilegovani učenici u koje, po njihovom mišljenju spadaju: djeca roditelja na visokim funkcijama i položajima, zatim bogatih, kao i djeca partijski podobnih, a da je najmanje djece prosvjetnih radnika.
Jedan od naročito zabrinjavajućih rezultata istraživanja percepcije korupcije u obrazovanju koje je Centar za građansko obrazovanje realizovao početkom godine, predstavlja podatak da se u poređenju sa 2011. godinom pojavio dramatičan rast percepcije korupcije na državnim fakultetima za čak 18 posto – sa 29 na 47 posto.
Direktorka Centra za građansko obrazovanje, Daliborka Uljarević je, tokom Nacionalne konferencije o korupciji u obrazovanju, skrenula pažnju da ovaj fenomen nije ništa manje važan od borbe protiv organizovanog kriminala i korupcije na opštem nivou.
„Ono što je danas vidljiv izraz korupcije i organizovanog kriminala, izvor ima i u koruptivnom obrazovnom sistemu i u kontaminiranom i kompromitovanom vrijednosnom okviru kom je, direktno oblikujući akademsku sferu, zamajac dala upravo postojeća vlast. Ne znamo koliko je onih koji rade u Policiji, Tužilaštvu, sudstvu i drugim organima, koji su na prevaru završili studije. Takvi sigurno neće učiniti ništa da demontiraju ovakav, nakaradan sistem u kom su plagijatori i dalje na rukovodećim pozicijama i u kom se šalje poruka da se znanje najmanje cijeni“, rekla je Uljarević.
„Korupcije ima svugdje u svijetu i ova pojava ne predstavlja nikakvu balkansku specifičnost“, rekla je šefica Odjeljenja za politička pitanja Delegacije EU u Crnoj Gori, Plamena Halačeva, dodajući da su volja i sposobnost za sprječavanje korupcije faktori koji čine razliku.
„Korupcija može urušiti svaki nivo obrazovnog sistema. Kupovanje ocjena i diploma i plagijati su oblici korupcije koje treba zaustaviti“, sugeriše Halačeva.
Koliko je država voljna i sposobna da se bori i izbori sa korupcijom, bar djelimično se može naslutiti u riječima vrhovnog državnog tužioca, Ivice Stankovića.
„Svjestan sam da u određenim slučajevima javost kritikuje Tužilaštvo jer, po njihovom mišljenju, ne reaguje adekvatno. Međutim, za određene korake Tužilaštva nijesu dovoljna samo saznanja, već i konkretni dokazi. Zato ohrabrujem sve pojedince i organizacije da nam se obrate“, kaže Stanković.
Prorektor Univerziteta Crne Gore (UCG), Živko Andrijašević, govoreći o stanju u kom se nalazi Univerzitet, uopšte ne pominje korupciju, već reformske poteze rukovodstva Univerziteta, istovremeno, diskreditujući svaku negativnu kritiku.
„Univerzitet Crne Gore je ostao dosljedan u sprovođenju reformi iako trpi neutemeljene i politički motivisane napade. Istovremeno, UCG je zahvalan za svaku dobronamjernu i korisnu primjedbu, čak i od onih koji se visokim obrazovanjem bave zbog političkih ili merkantilinih razloga“, rekao je Andrijašević.
Za razliku od prorektora državnog Univerziteta, profesorka Prirodno-matematičkog fakulteta, Mara Šćepanović otvoreno govori o korupciji u najvećoj visokoškolskoj instituciji u Crnoj Gori.
„Postoje one priče „student u indeks stavi sto eura…“, a ja mislim da toga uopšte nema, ili ako ima, mjeri se promilima. Problem je prihvatanje. Prihvata se da se izbori u zvanja ili tijela Univerziteta vode na diskutabilan način“, ocijenila je profesorka Šćepanović.
Profesorka Mara Šćepanović ima konkretan stav i u vezi sa odnosom države prema korupciji kao pogubnoj pojavi za državu i društvo.
„Kako su sami sazdani od korupcije, sve funkcioniše na taj način. Ne znam zašto bi se bavili korupcijom u visokom obazovanju niti očekujem da će se njom baviti“, zaključila je Šćepanović.
RSE
