Tipovi hepatitisa razlikuju se po načinu prijenosa, dužini inkubacije, težini bolesti, mogućnosti prelaska u hronični hepatitis i razvoju teških komplikacija kao što su ciroza jetre i karcinom jetre.
Hepatits A je akutna upala jetre uzrokovana virusom hepatitisa A (HAV). Prenosi se fekalno-oralnim putem i poznat je i kao “bolest prljavih ruku”.
Pojavljuje se sporadično ili u epidemijama, a do infekcije dolazi i konzumiranjem hrane ili vode kontaminirane virusom hepatitisa A (tzv. fekalno-oralni put zaraze).
Virusna infektivnost prestaje prilikom kuhanja hrane na 100 stepeni Celzijusa u vremenu od pet minuta, izlaganjem vode hlorisanju i ultraljubičastom zračenju. HAV se može naći u jetri, žuči, stolici i krvi osobe krajem inkubacijskog razdoblja, a može se izlučivati putem stolice.
Klinička slika i simptomi
Inkubacija virusom hepatitisa A traje prosječno 28 dana. Osoba je najviše zarazna nedelju dana prije pojave simptoma i tokom prve nedjelje trajanja simptoma.
Simptomi počinju naglo, manifestuju se stalnim umorom i gubitkom apetita, mučninom, povraćanjem, osećajem težine ili tupih bolova u trbušnoj duplji, rijeđe pod desnim rebarnim lukom, groznicom i umjereno povišenom temperaturom. Kod djece može biti izražen proliv.
Ovaj stadijum može da ostane jedina manifestacija hepatitisa A ili da prethodi pojavi ikteričnog stadijuma(faza žutila), koji se odlikuje crveno-smeđim izgledom mokraće, svijetllim stolicama, žutilom beonjača i kože.
Dijagnostika
Laboratorijskim pretragama krvi može utvrditi da li je osoba preboljela hepatitis A, B ili C i da li je postala hronični kliconoša.
Dijgnoza hepatitisa A se postavlja na osnovu laboratorijskih nalaza koji pokazuju povišene vrijednosti jetrenih enzima (AST, ALT), što je znak oštećenja jetrenih stanica, te povišeni bilirubin.
Imunološki sustav oboljelog stvara tijekom akutne infekcije antitijela na HAV koji se u krvi zadržavaju narednih 6 do 12 mjeseci nakon pojave simptoma bolesti.
Prisutnost antitijela na HAV u serumu je pokazatelj preboljelog hepatitisa A ili imuniteta stečenog cijepljenjem protiv hepatitisa A. Virus se može izolirati iz stolice oboljelog, ali se ne radi rutinski
Liječenje
Ne postoji posebno liječenje hepatitisa A. Mirovanje tokom jedne do četiri nedjelje posle postavljene dijagnoze i dijetalna ishrana zasnovana uglavnom na ugljenim hidratima, tradicionalni su postupci liječenja pacijenata sa hepatitisom A.
Mjere lične higijene, kao što je redovno pranje ruku sapunom, najvažnije su za sprečavanje širenja HAV infekcije. Većina oboljelih od hepatitisa A ozdravi u roku od 4 do 8 nedjelja, a većina se oporavi za šest meseci bez ikakvih posljedica.
