Pijete li dijetalni sok, žvaćete krekere s okusom piletine, gume za žvakanje ili uživate u ručku u nekom fast-food lancu, imajte na umu da niskokalorični sokovi, vrlo začinjene grickalice i prerađena hrana svih vrsta sadrže tvari poznate kao ekscitotoksini.
U većim količinama ih ubacuju i u gotove supe, grickalice, sosove, hranu s manje masnoće, pa i u vegetarijansku procesiranu hranu. Dakle, ekscitotoksini nisu nuspojava prerade, nego se u hranu stavljaju namjerno kako bi neukusnoj prerađevini dali snažan okus. Naime, problem kod prerade hrane na veliko je što namirnica prolazi toliko faza obrade, često uključujući i dezinfekciju, da naposlijetku ostaje ne baš ukusna masa.
Zato su tu ekscitotoksini, koji stimulišu stanice okusa u jeziku, tako da je okus hrane koju jedemo uveliko poboljšan. Ime ekscitotoksini su, recimo, dobili MSG i umjetni zaslađivač aspartam, jer ih neki naučnici smatraju otrovima koji nadražuju i stimulišu nervne ćelije sve dok ne umru.
Monosodium glutamat ili MSG
Na početku 20. vijeka japanski naučnik Kikunae Ikeda je shvatio da alga kombu daje vrlo specifičan okus jelima. Njenim izolovanjem patentirao je monosodium glutamat. Alga kombu je vrlo zdrava, ali ona, nažalost, ima malo veze s industrijski dobijenim MSG-om. On se dobija hidrolizom biljnih proteina uz pomoć hlorovodične kiseline, direktno hemijskom sintezom iz akrilonitrila te bakterijskom fermentacijom.
MSG stimuliše neuronske receptore čija je funkcija da moždane ćelije komuniciraju jedna s drugima. Međutim, kad su izloženi ekscitotoksinima, neuronski receptori šalju impulse takvom brzinom da su brzo krajnje iscrpljeni. Nekoliko sati kasnije, ovi iscrpljeni neuroni umiru. Neki smatraju da su glavobolje, zadržavanje vode u tijelu ili problemi s kožom posljedica ovih dodataka.
Aspartam – žvaćemo ga od osamdesetih
Pogledate li na etiketu, pod brojem E951 krije se pojačivač okusa, odnosno umjetni zaslađivač koje je 200 puta slađi od šećera – aspartam.
alazi se u gumama za žvakanje bez šećera, ali i mnogim drugim dijetalnim proizvodima. Američki “Center for Science in the Public Interes” (UISP) smatra da su aspartam i MSG zasluženo na popisu prehrambenih aditiva koje treba izbjegavati.
Sve veći broj istraživanja na životinjama pokazuje da redovno konzumiranje ekscitotoksina tokom dužeg razdoblja može uništiti znatan broj moždanih ćelija i dovesti do ozbiljnih zdravstvenih problema, čak i moždanog udara, pišu Nezavisne. Američki neurohirurg Rasel L. Blajlok, autor knjige “Excitotoxins: The Taste That Kills”, tvrdi da su ekscitotoksini povezani s neurološkim poremećajima poput multiple skleroze, Alchajmerove bolesti i Parkinsonove bolesti.
Dakako, prehrambena industrija ima sasvim drugačije rezultate i tvrdi da su ekscitotoksini bezopasni.
Kako ih se riješiti:
1. Ne kupujte polugotove i gotove proizvode
2. Kuhajte osnovne, još neprerađene namirnice (recimo, ne kupujte sos, nego ga skuhajte sami)
3. Ne konzumirajte dijetalne proizvode koji sadrže umjetne zaslađivače
4. Čitajte popis sastojaka
5. Grickalice i gume za žvakanje zamijenite orašastim plodovima i suhim voćem
