Hapšenje Marka Đurića je bio političko-bezbjednosni okidač koji je ubrzao već postojeće pripreme za početak pregovora u novom formatu.
U to vjeruje srbijanski politički analitičar Dušan Janjić, koji očekuje da će taj novi format značiti i dva posmatrača, jednog iz SAD i jednog iz Njemačke.
Janjić smatra da novi format u suštini znači intenzivnije razgovore, koje će pripremati politički pregovarači, a zatim će ih “u nekoliko susreta završiti predsjednici”.
Prema njegovim riječima, time se smanjuje vrijeme pregovora, broj učesnika, a postiže se kredibilnost onih koji to prihvataju i potpisuju.
“Novi format znači i učešće dva posmatrača, jednog iz SAD i jednog iz Njemačke. Očigledno je da je Evropska unija u konsultaciji sa državama Kvinte odlučila da poslove koji se ‘dugo vuku’ završi”, rekao je Janjić.
To je, prema njegovom mišljenju, dobra reakcija, isto kao i posjeta visoke predstavnice EU za spoljne poslove i bezbjednost Federike Mogerini.
“Ali to neće rješiti probleme na terenu”, ukazuje Janjić.
On je rekao i da to što se u zajedničkom saopštenju nigdje ne pominju “obje strane” pokazuje da uobičajeno uspostavljanje simetrije od strane birokratije “više ne može da se sluša”.
“To je dobra vijest, jer će se konkretno govoriti o onome ko je nešto napravio ili izazvao, ali nije dobra vijest za one koji planiraju da se u nastavku služe provokacijama”, kazao je Janjić.
Kako je naveo, niz posljednjih događaja, a posebno ubistvo Olivera Ivanovića i onemogućavanje Đuriću da učestvuje na Okruglom stolu, pokazali su da postoji ozbiljna destabilizacija na prostoru Kosova, ali on smatra da albanski i srpski lokalni političari ne rade ništa da na tu situaciju odreaguju.
“To je momenat koji bi trebalo prvo da bude dogovoren sa EU – koji je to mehanizam zajedničke saradnje Srbije i Prištine na uspostavljanju bezbjednosti i otkrivanju počinioca ubistva Ivanovića. Ako se to ne uradi, građani će ostati u strepnji”, rekao je Janjić.
Politička poruka svih tih događaja, tvrdi on, jeste borba za teritoriju, ali smatra i da bi prištinske vlasti trebalo bi da razmisle da li se teritorija zaista čuva policijskim ili vojnim nasiljem.
Osvrnuo se i na odluku o samostalnom formiranju Zajednice srpskih opština od strane Srpske liste, koja je, smatra on, pripremana od početka februara.
“Naravno da je sad EU dobila novi problem, jer će unutar jednostrano proglašenog Kosova imati i jednostrano formiranu zajednicu opština”, smatra Janjić.
Uzevši sve to u obzir, Janjić je ocjenio da će dalji tok pregovora Srbije na evropskom putu ići planiranom dinamikom, ali da će svako biti primetna i nova energija – a to su pomenuti događaji.
“Olako se prešlo preko ubistva Olivera Ivanovića, ali preko nasilja od prije dva dana neće moći”, zaključio je Janjić.
