Do potpisivanja sporazuma je došlo nakon pregovora između Beograda i Prištine koji su započeti 2011.godine.
Briselski sporazum sadrži 15 tačaka, a ima za cilj integraciju sjevera Kosova i raspuštanje institucija Srbije, odnosno integraciju policije, bezbjednosnih struktura i pravosuđa u kosovski sistem, a prvih 6 tačaka se odnosi na Zajednicu većinsko srpskih opština.
Tri godine kasnije formiranje ZSO nije ni započeto. Održani su lokalni izbori novembra 2013. godine i formirane 4 opštine po kosovskom sistemu, Sjeverna Mitrovica, Zubin Potok, Zvečane i Leposavić, a ostali su paralelni opštinski organi Srbije. Urađena je integracija policije, pripadnici Civilne zaštite su formalno raspoređeni u različita kosovska ministarstva i druge institucije, a početak integracije pravosuđa je odložen.
Naredni premijeri Kosova i Srbije, Isa Mustafa i Aleksandar Vučić, potpisali su 25. avgusta 2015. godine u Briselu, uz posredovanje šefice diplomatije EU Federike Mogerini, paket od 4 sporazuma. Prvi se odnosi na definisanje bližih principa i načela osnivajna ZSO, za koji je Ustavni sud Kosova procjenio da u određenim djelovima nije u skladu sa kosovskim Ustavom. Tada su u Briselu potpisani i sporazumi o telekomunikaciji, energetici i o mostu na Ibru.
Podsjećamo na sadržaj Briselskog sporazuma.
Prvi sporazum o principima koji regulišu normalizaciju odnosa:
1. Postojaće Asocijacija/Zajednica opština u kojima Srbi čine većinsko stanovništvo na Kosovu. Članstvo će biti otvoreno za svaku drugu opštinu pod uslovom da se o tome saglase članovi.
2. Ova Zajednica/Asocijacija će biti uspostavlјena na osnovu Statuta. Do njenog raspuštanja može doći samo na osnovu odluke opština učesnica. Pravne garancije će pružiti mjerodavno pravo i ustavno pravo (uklјučujući i pravilo dvotrećinske većine).
3. Strukture Asocijacije/Zajednice će biti uspostavlјene na istoj osnovi na kojoj počiva postojeći Statut Asocijacije kosovskih opština, npr. predsjednik, potpredsjednik, Skupština, Vijeće.
4. U skladu sa nadležnostima dodjelјenim Evropskom povelјom o lokalnoj samoupravi i kosovskim zakonom, opštine učesnice će imati pravo da sarađuju u kolektivnom sprovođenju ovlašćenja kroz Zajednicu/Asocijaciju. Asocijacija/Zajednica će imati pun nadzor nad oblastima ekonomskog razvoja, obrazovanja, zdravstva, urbanizma i ruralnog razvoja.
5. Asocijacija/Zajednica će vršiti i druge dodatne nadležnosti koje joj mogu delegirati centralne vlasti.
6. Zajednica/Asocijacija će imati reprezentativnu ulogu prema centralnim vlastima i u tom cilјu biće predstavlјena u konsultativnom vijeću zajednica. U cilјu ispunjavanja ove uloge predviđena je funkcija monitoringa.
7. Na Kosovu će postojati jedinstvene policijske snage koje se zovu Kosovska policija. Sva policija na sjeveru Kosova će biti integrisana u okvir Kosovske policije. Plate će isplaćivati samo Kosovska policija.
8. Članovima drugih srpskih bezbjednosnih struktura biće ponuđena mjesta u ekvivalentnim kosovskim strukturama.
9. Postojaće regionalni komandant policije za četiri opštine na sjeveru u kojima Srbi čine većinsko stanovništvo (sjeverna Mitrovica, Zvečan, Zubin Potok i Leposavić). Komandant ovog regiona biće kosovski Srbin koga imenuje Ministarstvo unutrašnjih poslova sa spiska koji dostavlјaju četiri gradonačelnika u ime Zajednice/Asocijacije. Sastav KP na sjeveru će odslikavati etnički sastav stanovništva ove četiri opštine. (Postojaće još jedan regionalni komandant policije za opštine južna Mitrovica, Srbica i Vučitrn). Regionalni komandant četiri sjeverne opštine će sarađivati sa drugim regionalnim komandantima.
10. Sudske vlasti biće integrisane i funkcionisaće u okviru pravnog sistema Kosova.
Apelacioni sud u Prištini će uspostaviti veće koje će biti sastavlјeno od većine sudija kosovskih Srba, koje će biti nadležno za sve opštine u kojima su Srbi većinsko stanovništvo.
Odjeljenje Apelacionog suda, koga čine administrativno osoblјe i sudije, imaće stalnu kancelariju u sjevernoj Mitrovici (Okružni sud u Mitrovici).
Svako vijeće spomenutog Odelјenja će biti sastavlјeno od većina sudija kosovskih Srba.
U zavisnosti od prirode slučaja o kome je riječ, veće će činiti odgovarajuće sudije.
11. Opštinski izbori će biti organizovani u sjevernim opštinama 2013. godine uz posredovanje OEBS-a u skladu sa kosovskim zakonom i međunarodnim standardima.
12. Plan za implementaciju, uklјučujući vremenske rokove, biće sačinjen do 26. aprila. Prilikom implementacije ovog Sporazuma, poštovaće se princip transparentnog finansiranja.
13. Dvije strane će intenzivirati razgovore o energetici i telekomunikacijama i okončati ih do 15. juna.
14. Dogovoreno je da nijedna strana neće blokirati, ili podsticati druge da blokiraju napredak druge strane na njenom putu ka EU.
15. Dvije strane će, uz pomoć EU, osnovati Komitet za implementaciju.
