Ministar administracije lokalne samouprave u Vladi Kosova, Ljubomir Marić smatra da odluku o formiranju Asocijacije opština sa albanskom većinom u Preševskoj dolini ne vrijedi ni komentarisati.
“Treba reći da to ne vrijedi komentarisati. Ja to vidim kao politički manevar tokom predizborne kampanje pred lokalne izbore koji su održani u opštini Medveđa u nedjelju. Ne mogu to interpretirati drugačije. Prosto, tamo ne postoji više od jedne opštine sa albanskom većinom i ne postoji nijedan politički okvir ili neki drugi okvir koji omogućava tako nešto”, kaže Marić.
S druge strane, analitičar Azem Vllasi, normalnom vidi odluku o osnivanju Asocijacije opština sa albanskom većinom u Srbiji.
“Odluka Albanaca Preševske doline da formiraju Asocijaciju opština sa albanskom većinom bila je pravedna i neophodna… Ustav i zakonske regulative Srbije, tako nešto omogućavaju i ne spriječavaju. Može se uzeti kao model Zajednica opština sa srpskom većinom na Kosovu”, kaže Vllasi.
On se slaže da situacija u Srbiji i na Kosovu nije ista, ali ističe da Albanci u Srbiji mogu puno stvari preuzeti iz primjera Kosova. Za Vllasija, odluka albanskih odbornika bila je samo deklarativni početak i sada je potrebno puno konkretnog rada kako bi se oživjela jedna takva forma saradnje između opština sa albanskom većinom. On skreće pažnju da takva Asocija ne može biti neka vrsta Vlade i ne može uticati na pitanje teritorija ili granica, jer to nije u njenoj nadležnosti, što takođe važi i za Kosovo.
“Mnoga pitanja saradnje u obrazovanju, zdravstvu i druga, upravo kao kosovski model, može se odrediti statutom, mogu se izabrati organi i oživjeti ta ideja kako ne bi bila samo politički marketing ili iz inata zbog Zajednice opština sa srpskom većinom na Kosovu”, kaže Vllasi.
Azem Vllasi reakciju srpskih vlasti ocijenjuje jako oštrom i pripisuje je strahu Srbije, koja je insistirala na formiranju Zajednice opština sa srpskom većinom s lošim namjerama. On smatra da je namjera Srbije da putem Zajednice defunkcionalizuje Kosovo i sada se plaši da će se ista ideja roditi i u Srbiji. Vllasi ističe da se Srbija još više plaši mogućnosti da se i u Sandžaku formira ista Asocijacija gdje ima tri, četiri opštine sa apsolutnom bošnjačkom većinom i na sjeveru Srbije, u Vojvodini, gde je pet, šest opština sa mađarskom većinom.
“Mađari na sjeveru, Albanci u Preševskoj dolini i Bošnjaci u Sandžaku, imaju pravo da formiraju takve Asocijacije i da preuzmu kosovski model, čak i da zahvale Srbiji na takvoj ideji.. Srpski zvaničnici treba da budu u situaciji da kažu, okej, za ono za šta smo se angažovali na Kosovu dozvolićemo u Srbiji ili će otvoreno izaći sa rasističkom idejom da se ono što se dozvoljava Srbima, ne dozvoljava Albancima, Bošnjacima i Mađarima u Srbiji”, kaže Vllasi.
On ne vjeruje da će Srbija preduzeti nasilne mere da spreči incijativu Albanaca, već da više želi da zaplaši Albance.
“Dok se mnogo angažovala, uz pomoć Brisela, da stvori Zajednicu opština sa srpskom većinom na Kosovu, sada kaže da na teritoriji Srbije to ne dozvoljava. Zato će biti pažljiva, jer se plaši, kao što sam rekao, ne samo od Albanaca u Preševskoj dolini, nego i od Bošnjaka iz Sandžaka i Mađara na severu, oko Subotice”, mišljenja je Vllasi.
U vezi sa reakcijom EU, uz čije posredovanje je i postignut sporazum u Briselu o formiranju Zajednice opština sa srpskom većinom, Vllasi napominje da EU ne sme da ima dvostruke standarde, te da ono što je zamišljeno za Kosovu, ne može biti spriječeno u Srbiji. On očekuje da će EU do kraja biti neutralna i da neće dozvoliti dvostruke standarde.
