Auto-put od Niša, preko Tirane do Dursa, most između Ljubovije i Bratunca, izgradnja sistema za prijenos električne energije između Crne Gore i Srbije, samo su neki od regionalnih projekata na kojima Srbija i Albanija rade, pišu Večernje novosti.
Privreda danas spaja ono što je prije nekoliko godina djelovalo nespojivo. Nekadašnji ljuti neprijatelji shvatili su da bez regionalnog infrastrukturnog povezivanja nema ekonomskog razvoja.
To na sav glas pričaju ekonomisti i političari iz Srbije, ali i iz Albanije, Bosne i Hercegovine, Crne Gore, Hrvatske, svijesni činjenice da živimo u zemljama relativno malih teritorija koje su trgovinski, sa aspekta resursa, ali i radne snage, upućene jedne na drugu.
U Ministarstvu saobraćaja ističu da je Vlada Srbije napravila značajan iskorak na ovom planu dogovarajući se, između ostalog, o modernizaciji pruge Beograd – Budimpešta sa mađarskim i kineskim partnerima, projektu izgradnje auto-puta Niš – Priština – Tirana – Durs, kao i o ubrzanim pripremama za izgradnju mosta Ljubovija – Bratunac.
“Početak radova na modernizaciji pruge Beograd – Budimpešta očekuje se do kraja godine”, kažu u Ministarstvu saobraćaja.
“Projekat auto-put Niš – Priština – Tirana – Drač, koji je predložila zajednička radna grupa Srbije i Albanije, uvršćen je u junu, na ministarskom sastanku u Rigi, u finalni prijedlog Osnovne transportne mreže Zapadnog Balkana. Dužina ove saobraćajnice po projektu je 385 kilometara, a povezala bi Koridor 10 od Niša preko Prištine sa Lukom Durs na jadransko-jonskoj obali u Albaniji”, objašnjavaju oni.
Na jesen se očekuje i početak radova na izgradnji mosta Ljubovija – Bratunac. Ukupna vrijednost radova je 12 miliona eura, od čega učešće Srbije iznosi nešto više od šest miliona eura, a ostatak finansiraju BiH i RS. Srbija će finansirati izradu kompletne planske i tehničke dokumentacije i izgradnju mosta sa pristupnom saobraćajnicom, BiH izgradnju objekata na graničnom prijelazu, a RS pristupne saobraćajnice na svojoj teritoriji.
Projekat izgradnje sistema za prenos električne energije “Transbalkanski koridor”, naponskog nivoa 400 kilovata, počeće 2018. godine. U Ministarstvu energetike napominju da predstoji zajednička borba da se dobar dio te investicije pokrije iz evropskih fondova. Vjeruju da će uspjeti da, u dogovoru sa evropskim institucijama, obezbjede ozbiljno finansiranje tog projekta. Srpski dio investicije je 48 miliona eura, a u Ministarstvu kažu da će pokušati da taj projekat kandiduju, da za njega dobiju 50 odsto grantova iz EU.
“Regionalni projekti Srbije i zemalja u regionu imaju veliki značaj, jer se za takve projekte lakše konkuriše za finansiranje iz fondova EU, ali i lakše se mogu mobilisati sredstva drugih međunarodnih investitora”, objašnjava dr Vladimir Krulj, savjetnik ministra zaduženog za Evropske integracije i vanredni profesor Univerziteta u Luvenu u Belgiji.
“Sa druge strane, regionalni projekti doprinose jačanju ekonomske saradnje između zemalja u regionu, koje su i inače, po pitanju ekonomske saradnje, okrenute jedne drugima, jer su u pitanju kompatibilne ekonomije. Sigurno je da ovi projekti doprinose ubrzanom privrednom razvoju čitavog regiona, privlačenju novih investitora, a posredno i unapređivanju političkih odnosa između zemalja regiona”, objašnjava on.
Krulj napominje da bi Srbija sa komšijama mogla konkurisati za novac iz evropskih fondova i za projekat modernizacije pruge Beograd – Bar, ili izgradnju auto-puta Beograd – južni Jadran.
“Naravno, treba računati i na projekte energetske infrastrukture, kao što bi mogao da bude potencijalni gasovod u saradnji sa Makedonijom, u svijetlu aktuelne neizvesnosti oko snabdjevanja gasom, ili pak projekat gasne konekcije sa Bugarskom”, kaže Krulj.
“Veliki značaj imaju zajednički projekti u segmentu energetike, posebno u izgradnji novih elektroenergetskih kapaciteta. Tu su sigurno posebno interesantni projekti izgradnje novih hidrocentrala na Drini, o kojima se već dugo razgovara sa vlastima u BiH. Uvijek treba računati i na finansijski manje zahtjevne projekte u različitim oblastima prekogranične saradnje, koji imaju dobru prohodnost prema fondovima EU”, dodaje on.
Danica Milovanović, savjetnik predsjednika Privredne komore Srbije, ističe da je za ekonomski rast regiona i nacionalnih ekonomija pojedinačno, uz političku stabilnost i razvoj infrastrukture, od posebne važnosti i povezivanje poslovnih zajednica i kompanija.
“Komparativne prednosti kompanija koje posluju na prostoru regiona Zapadnog Balkana su relativno skromne da bi pojedinačno bile ozbiljniji konkurenti razvijenijim korporacijama u svijetu”, objašnjava Milovanovićeva.
“Zbog toga je u regionu sve prisutnija težnja za čvršćim povezivanjem poslovnih zajednica kako bi se povećala međusobna razmjena, ali i razvili viši oblici saradnje. Udruživanje u klastere ili konzorcijume radi učešća na tenderima za kapitalne infrastrukturne i druge projekte, zajednička proizvodnja i plasman na treća tržišta, te kreiranje zajedničkih, regionalno prepoznatljivih brendova jesu način i put kako da se nadoknadi zaostatak u međunarodnoj tržišnoj utakmici”, ističe ona.
