“Migracije su globalna, a ne samo evropska tema”, kaže Dilip Ratha koji u Svjetskoj banci vodi Odjel za migracije i razvoj. “Stoga je potrebno tražiti globalna rješenja”, dodaje on. Uzbuđenje koje zbog priliva izbjeglica vlada u Evropi on dočekuje sa smiješkom na licu: “Pogledajmo statistiku. Svaki sedmi čovjek na planeti je migrant. 750 miliona ljudi su migranti unutar vlastite države, 250 miliona su izvan domovine. Većina u Aziji ili Africi. A u Evropi se uzbuđuju zbog nekoliko stotina hiljada izbjeglica?”
Brojni učesnici konferencije Evropski dani razvoja koja se održava u Briselu reaguju na sličan način, pa čak i sa nerazumijevanjem na debatu koja se razvila u Evropi. Većina migranata ostaje u vlastitoj ili u susjednoj zemlji, a samo mali dio njih želi u Evropu. Na to ukazuje i predsjedavajući Evropskog parlamenta Martin Schulz: “Kada pogledam koliko ljudi su primili Jordan ili Liban i to uporedim sa Evropom, onda se odista stidim.”
Brojni Evropljani odbacuju migrante
Stav Evropljana danas je prožet strahom od prevelikog broja stranaca, od navodnog “talasa” izbjeglica koje će opteretiti socijalne sisteme. Međunarodna Organizacija za migracije (OIM) objavila je jednu studiju na tu temu. Ona je pokazala da Evropljani imaju najodbojniji stav prema izbjeglicama u poređenju sa drugim dijelovima svijeta. “Zapanjujuće je da je u krajevima gdje ima posebno mnogo azilanata, posebno u Švedskoj i Njemačkoj, taj stav prema zbjeglicama daleko pozitivniji od država gdje ima relativno malo useljenika”, ističe Frank Laczko iz OIM-a.
On smatra da bi Evropa trebalo da primi mnogo više izbjeglica nego što to trenutno čini. Prijedlog Evropske komisije o kvotama za prijem koje bi se odredile za države EU on ocjenjuje “pozitivnim, ali zakašnjelim”: “Žalosno je da se nešto čini tek nakon što je došlo do tragičnih događaja na Sredozemnom moru.”
Kontrola migracija
Problem u cijelov debati o ovom pitanju djelomično se nalazi i u glavama političara. Oni izbjeglice posmatraju samo kao opterećenje, ne i kao šansu. Ti ljudi imaju potencijale koji su potrebni Evropi, ovisnoj upravo o useljavanju mladih ljudi.
Joan Clos, direktor UN-ovog Programa za naseljavanje ima prijedlog za rješavanje problema koji nastaju kad mnogo ljudi stigne u istom trenutku u jednu državu. On predlaže da se ti ljudi smjeste “decentralno”, dakle po stanovima u gradovima, umjesto po izbjegličkim domovima na periferiji, gdje se ti ljudi nađu u izolaciji. On se zalaže i za podsticanje dijaloga. “Potrebna nam je diskusija o predrasudama i stereotipima – i to među domicilnim stanovništvom i migrantima.” Clos je optimista i vjeruje da je Evropa tokom istorije pokazala da je u stanju da promijeni način razmišljanja.
Ekonomski razlozi
Dilip Ratha smatra da bi Evropa mnogo više trebalo da se koncentriše na ekonomski potencijal migranata, umjesto da se koncentriše samo na tražioce azila. O migraciji se unutar EU govori iz iskrivljene percepcije. 93 odsto svih migranata to postaje iz ekonomskih razloga. Ratha vjeruje da za Evropljane problem ne predstavljaju migranti nego želja da se izoluju od ostatka svijeta i ljutito kaže: “Kako je moguće da je Evropa davno zaključila da je slobodna, prekogranična trgovina dobra, a da se istovremeno zadržava kontrola ljudi na granicama?”
Migracija kao šansa za razvoj
Ovaj ekspert Svjetske banke ukazuje i na još jedan aspekt, skoro nepoznat javnosti: sume koje migranti uplaćuju porodicama u svojim domovinama daleko prevazilaze međunarodnu pomoć za razvoj – i to tri puta. “Samo tokom ove godine je uplaćeno 440 milijardi dolara”, pojašnjava Ratha. Taj novac podstiče razvoj privrede u tim državama. Ipak, provizije banaka, koje iznose u prosjeku osam odsto od uplaćene sume, umanjuju taj efekat. Ako bi se one smanjile, onda bi to bio važan politički korak.
Na Evropskim danima razvoja bio je to samo jedan od brojnih prijedloga. Diskusija o migracijama i izbjegličkoj politici je mnogo više od diskusije o spašavanju izbjeglica iz mora i uspostavi izbjegličkh domova. Uvezivanjem politike, trgovačkih odnosa, politike naseljavanja, integracije i pristupa tržištu rada, Evropa bi mogla postići mnogo više nego sada. A sve to bi se moglo postići i bez smanjivanja životnog standarda Evropljana.
