Veliki evropski gradovi poput Pariza, Rima, Moskve, Londona ili Berlina nisu poznati širom svijeta samo po bogatoj historiji nego i kulturno, arhitektonski, gastronomski i slično.
Mnogi od njih leže na rijekama nad kojim se izvijaju mostovi koji su sve ljepši od ljepšeg i koji svaki na svoj način pričaju o svojoj burnoj prošlosti svakog od navedenih gradova, a širom Evrope ih ima puno bez obzira bili oni milionski gradovi ili sasvim prosječni od stotinjak hiljada stanovnika.
Ako pomenemo čuvenu italijansku Veneciju koja leži na preko 2000 mostova ili holandski Amsterdam koji leži na oko 1500 mostova onda je jasno šta za jedan grad znači rijeka i mostovi nad njom.
Jednom je jedan historičar davno rekao: “volim mostove jer su simbol spajanja i rušenja barijera”.
Pa tako se i poznata jednonedjeljna emisija na bosanskom jeziku Javnog Servisa RTK zove “Mostovi”, kao jedan od znakova zajedničkog suživota među balkanskim narodima koliko je to moguće u ovom trenutku globalne svjetske ekonomske krize ali i međusobnog poštovanja ma o kom se narodu radilo.
Dakle, među takve ili slične gradove spada i grad-muzej Prizren kojeg svakog ljeta obiđe veliki broj gostiju i turista fascinirani starim građevinama, kulturno-historijskim spomenicima a posebno mostovima na rijeci Bistrici kojoj samo ime kaže, em da je lijepa, em da je bistra, brza i hladna.
Mnogi od tih turista ističu da kad prošetaju Prizrenom, a posebno ulicama starog dijela grada, popularnog Šadrvana da se osjećaju kao u nekoj bajci jer je arhitektura fascinantna u kojoj se spajaju i burna historija grada, dakle dijelovi orijentalistike sa dijelovima savremenog evropskog grada te je u neku ruku grad, po njima, veoma pozitivan, pristupačan i dinamičan.
Dakle, ovoga puta nećemo pričati o mnogim zaštitnim znacima ovog starog grada poput njegovih džamija, hamama, puteva ili tvrđava već o onim spomenicima kulture koji odoljevaju zubu vremena a to su, svakako, mostovi na pomenutooj rijeci Bistrici.
Nad tom rijekom stoljećima stoje mostovi koji i dan-danas čuvaju ovaj grad-muzej bez kojih on ne bi bio ono što jeste.
Mostova, dakle, ima nekoliko počevši od onih najstarijih poput arastanskog, naljet ili starog, kamenog mosta a tu su i Maraški most, Oluklar most, tj most Omladine, opštinski, tj Beledije most ali je najpoznatiji, čini se, most Suzi Čelebije koji postoji više od 500 godina a nalazi se u naselju Tabahana gdje se na lijevoj strani obale u istom naselju nalazi i džamija istog dobrotvora, nazvana je po svom dobrotvoru “Suzi džamija”.
Jedan od poznatijih mostova je i stari kameni most koji se nalazi u starom dijelu grada a koji je sa Sinan-pašinom džamijom, starom tvrđavom Kaljajom, turskim kupatilom Hamamom, kao i kompleksom Prizrenske Lige, jedan od onih zaštitnih znakova Prizrena pored kojeg se mnogi turisti vole fotografisati za uspomenu i dugo sjećanje.
Činjenica je da “dušu” Prizrena čine njegove mahale i kulturno-historijski spomenici koji su prošli svoj životni vijek kroz vizantijsko, rimsko, osmanlijsko carstvo i kroz mnoge godine ratova i mira, kroz feudalizam, kapitalizam, komunizam i socijalizam pa sve do današnjih dana.
Prizren je mijenjao vladaoce i vlasti ali je njegova “duša” opstajala u svemogućim mahalskim dragocjenostima a među njima su, svakako, i mostovi kao čuvari kulture, tradicije i preko hiljadu godina postojanja ovog grada.
Ali proći ulicama ovog starog grada a ne prošetati njegovim mostovima to ne bi bilo ono “pravo”, zar ne.
pripremio: Vinetu Ganić
