Creva sadrže više od 100 triliona mikroorganizama poznatih kao mikrobiom. Odgovarajući balans bakterija u crevima važan je za creva i opšte zdravlje. Dobar balans crevnih bakterija igra ključnu ulogu u razvoju imunog sistema
Bol u stomaku, praćen nadutošću i problemima sa probavom učestao je zdravstveni problem. Stres, nedostatak sna, loša ishrana utiču na ljudsko zdravlje u celini i posebno na stomak. Prosečan ljudski organizam ima oko dva kilograma mikroorganizama u crevima, čiji je zadatak da kontrolišu naše zdravlje. Vitalnost i život bez bolesti mogući su samo, ako je više dobrih nego loših bakterija.
Šta je mikrobiom?
Creva sadrže više od 100 triliona mikroorganizama poznatih kao mikrobiom. Odgovarajući balans bakterija u crevima važan je za creva i opšte zdravlje. Dobar balans crevnih bakterija igra ključnu ulogu u razvoju imunog sistema. Svaka neravnoteža dovodi do upalnog stanja u crevima, koje može biti uvod u razvoj različitih hroničnih bolesti kao što su inflamatorne bolesti creva, dijabetes, gojaznost.
Kako bi creva dobro funkcionisala neophodan je odgovarajući balans crevnih bakterija i zdrava sluznica creva. U slučaju da dođe do oštećenja sluznice, moguće je formiranje „rupica“ kroz koje curi crevni sadržaj. Creva štiti sloj sačinjen od specijalizovanih epitelnih ćelija koje su tesno povezane proteinima. Ovi tesni spojevi su barijera između creva i krvotoka – svojevrsna pregrada koja kontroliše supstance koje, bez stvaranja zdravstvenih problema, mogu da prođu iz digestivnog trakta u krvotok.
Gluten
Gluten je protein koji može oštetiti crevnu sluznicu. Ima ga u pšenici, ječmu i raži. Celijačna bolest je doživotni autoimuni poremećaj koji se javlja kod genetski predisponiranih osoba. Imuni sistem, reaguje na gluten, a sve izaziva oštećenja sluznice tankog creva. Pored oštećenja sluznice tankog creva, neadekvatno aktiviran imuni sistem može oštetiti i bilo koji drugi organ, preciziraju stručnjaci.
Industrijska ulja
Industrijska ulja kao što su kukuruzno ili sojino ulje mogu izazvati bol u stomaku. Ova ulja su bogata omega-6 masnim kiselinama koje podstiču upalu. Utvrđeno je da je konzumacija ovih ulja dovodi do zapaljenskih procesa u crevima i da narušava ravnotežu bakterija u crevima.
Prerađeni ugljeni hidrati
Prerađeni ugljeni hidrati takođe mogu da oštete sluznicu creva jer izazivaju upalu. Rafinisani ugljeni hidrati su višestruko prerađeni proizvodi i njima su u celosti otklonjena biljna vlakna. Neprerađeni ugljeni hidrati sadrže biljna vlakna koja se prirodno nalaze u hrani i podstiču zdravlje creva. Neprerađenih ugljenih hidrata ima u voću.
Aditivi
U ishrani su sve zastupljeniji i aditivi koji na veštački način pridonose boljem ukusu hrane. Studija sa Weizmann Institute 2022. godine pokazala je da su veštački zaslađivači doveli do promena u sastavu crevnih bakterija i narušili toleranciju na šećer. Maltodekstrin je supstanca koja se koristi se za zgušnjavanje prehrambenih proizvoda i očuvanje prerađene hrane, smatra se da maltodekstrin podstiče vezivanje štetnih bakterija za crevni zid.
Karagenan je supstanca koja se ekstrahuje iz algi i koristi za zgušnjavanje i standardizaciju hrane. Karagenan je, kako se navodi, još jedan faktor rizika za razvoj inflamatornih bolesti creva. Supstance polisorbat 80 i karbometilceluloza su dva najčešća zgušnjivača u industriji prerađene hrane – obe mogu da dovedu do bolesti popustljivih creva. Titanijum dioksid se koristi za izbeljivanje i poliranje i podstiče zapaljenske procese u crevima.
Delovanje stresa i fizičke aktivnosti na stomak
Psihički stres može da dovede do oštećenja crevne sluznice i prodora neželjenih bakterija u krvotok. Sve ima za posledicu upalu koja izaziva i bol u stomaku. Utvrđeno je i da je nedostatak fizičke aktivnosti u tesnoj vezi sa povećanjem inflamatornih procesa u crevima.
Poremećaji spavanja
Biološki sat radi u ciklusima od oko 24 sata. Crevne bakterije su usklađene sa našim biološkom satom, svako narušavanje ovog ritma dovodi do poremećaja bakterijske ravnoteže u crevima i zapaljenskih procesa. Dve uzastopne noći lošeg sna mogu dovesti do negativnih promena.
Lečenje antibioticima i delovanje lekova na creva
Upotreba antibiotika može negativno uticati na mikrobiom creva. Antibiotici dovode do smanjenja raznolikosti i bogatstva crevnih bakterija i omogućavaju proliferaciju neželjenih bakterija, poput Clostridium difficile koja može izazvati dijareju i ozbiljne bolesti. Nekontrolisana upotreba antibiotika može dovesti do rezistentnosti. U najkraćem, ako popijemo antibiotik i kada nam nije baš potreban, moguće je da nam, taj isti lek, neće pomoći kada nam bude neophodan.
Lekovi koji se koriste za tretman gorušice smanjuju lučenje želudačne kiseline. Pošto upotreba ovih lekova sprečava lučenje kiseline, dolazi do smanjenje kiselosti želuca, a sve može imati kao posledicu prodor neželjenih bakterije u creva.
Toksične supstance izazivaju bol u stomaku
Toksične supstance iz životne sredine mogu da oštete crevnu sluznicu. Bisfenol A je supstanca koja se nalazi u plastičnom posuđu i u računima štampanim na termalnom papiru. Veruje se da Bisfenol A remeti dobru ravnotežu bakterija i dovodi do upale.
Supstanca triklozan u sredstvima za dezinfekciju ruku i higijenu takođe narušava ravnotežu crevnih bakterija i dovodi do upalnih procesa. Pesticidi u poljoprivredi sadrže supstancu glifosat koja, kako navode naučnici, deluje kao antibiotik na funkciju creva.
(Espreso/Eklinika/Prenosi A.M.)
