Danski naučnici vjeruju da će “u roku od nekoliko mjeseci” doći do revolucionarnog pomaka u pronalaženju lijeka za virus HIV, koji uzrokuje sidu.
Oni trenutno sprovode kliničke testove da ispitaju novu “strategiju”, tokom koje virus HIV biva odvojen od ljudske DNK i trajno uništen imunim sistemom. Naučnici takođe očekuju da će rezultati pokazati da je lijek pogodan za masovnu distribuciju i prilagođen svakom džepu, ukoliko to bude moguće. Naučnici sada sprovode testove nad pacijentima, u nadi da će se nova metoda pokazati efektivnom. Prema laboratorijskim rezultatima, njihova metoda već radi. Nova tehnika uključuje otpuštanje virusa HIV iz “rezervoara” koje on formira u ćelijama DNK, i njegovo izbacivanje na površinu ćelije. Jednom kad izbije na površinu, prirodni imuni sistem tijela može da ubije virus uz malu pomoć “vakcine”.
U laboratorijskim ispitivanjima nova tehnika se pokazala toliko uspješnom da je danski Istraživački savjet u januaru naučnom timu dodijelio 12 miliona danskih kruna (1,6 miliona eura) za dalja istraživanja na ljudima, koja su trenutno u toku.
Štaviše, kako kaže član istraživačkog tima, dr Ole Sogard, prvi rezultati su “obećavajući”.
-Skoro sam u potpunosti siguran da ćemo biti uspješni u otpuštanju rezervoara HIV-a. Izazov je da navedemo pacijentov imuni sistem da prepozna virus i uništi ga. To zavisi od snage i osjetljivosti imunog sistema – istakao je on.
U ispitivanjima učestvuje 15 pacijenata, a ako se pokaže da su izliječeni od HIV-a, lijek će biti testiran u širem rasponu.
Sogard ističe da lijek nije isto što i preventivna vakcinacija i da podizanje svjesti o sidi ostaje važan faktor u borbi protiv HIV-a.
Kombinovana tehnika
Naučnici tek treba da sprovedu kliničke testove, u kojima će tragati za kombinovanom tehnikom otpuštanja “rezervoara” HIV-a uz imunoterapiju. Oni se fokusiraju na pacijente koji su nedavno zaraženi, jer smatraju da će lijek biti uspešniji.
-Kada izleijčimo prvog pacijenta na ovaj način, to će biti spektakularan trenutak – kaže dr Džon Frejter, član tima.
Naučnici u novoj tehnici primjenjuju HDAC inhibitor, i to posebno jak “panobinostat”, koji se obično koristi u liječenju raka, kako bi izbacili HIV iz pacijentovog DNK.
Sada, sa modernim lijekovima, pacijent može da živi maltene normalno i dočeka starost uz ograničene sporedne efekte. Međutim, ukoliko se prestane s uzimanjem lijekova, “rezervoari” HIV-a se aktiviraju i počinju da proizvode više virusa, te simptomi mogu da se ponovo jave u roku od svega dvije nedjelje.
Otkriće lijeka oslobodilo bi pacijente od potrebe da stalno uzimaju lijekove, a zdravstvene službe uštedile bi milijarde eura.
Nova tehnika istražuje se u Velikoj Britaniji. Univerziteti Oksford, Kembridž, Imperijalni koledž, Univerzitetski koledž i Kraljevski koledž zajedno su oformili istraživačku grupu CHERUB, posvećenu otkrivanju lijeka za HIV.
Ljekarke koje su izliječile bebu od HIV-a na “Tajmovoj” listi najuticajnijih
Dok danski naučnici navode da su veoma blizu da proglase otkriće lijeka, mediji danas podsjećaju na priču ljekarki koje su zaslužne za prvo izliječenje bebe od HIV-a, a koje se našla na ovogodišnjoj “Tajmovoj” listi 100 najuticajnijih ljudi na svijetu, piše “GMA news”.
To su dr Ketrin Luzurijaga, pedijatar Univerziteta Masačusets, koja je uprkos otkriću uglavnom nepoznata u širim krugovima, dr Hana Gej, sa Univerziteta Misisipi, i dr Debora Persaud, virolog Dečjeg centra “Džon Hopkins”.
Izliječena beba rođena je u Misisipiju prije više od dvije godina. Majka je imala HIV, ali nije znala da je bolesna do porođaja. Tokom trudnoće nije išla na redovne ljekarske preglede, pa bolest nije dijagnostikovana ranije.
Novorođenče je ispitano na HIV 30 sati nakon rođenja. Test je bio pozitivan, a broj virusa bio je 19.812 kopija. Dr Hana Gej je primjenila kombinaciju nazvanu ART, u koju spadaju lijekovi AZT, 3TC i “nevirapin”. “Nevirapin” je nakon sedam dana zamjenjen “kaletrom”. Pokazalo se da je broj virusa smanjen, što je uobičajeno, na 2.617, potom na 516, 265, te konačno na manje od 48 kopija (ispod granice detekcije).
Bez virusa i nakon pet mjeseci bez tretmana
Bebi je davan ART narednih 18 mjeseci, nakon čega je izgubljen kontakt sa majkom i djetetom. Majka se vratila nakon pet mjeseci, tokom kojih nije bebi davala lijek. Dr Gej je, na sopstveno iznenađenje, utvrdila da je broj kopija virusa i dalje ispod granice detekcije, uprkos nedavanju lijeka djetetu.
Ovo je navelo dr Gej da se obrati stručnjacima za HIV kod djece, Debori Persaud i Ketrin Luzurijaga. Rezultat njihovih istraživanja doveo je do otkrića prezentovanih na konferenciji za štampu u martu – nekoliko nezavisnih laboratorija, specijalizovanih za potragu za veoma malim brojem kopija HIV-a detektovalo je ekstremno niske nivoe viralnog genetskog materijala, odnosno nije detektovana replikaciona komponenta HIV-a.
Ljekarke su istakle da je u pitanju samo jedna beba, čiji slučaj upoređuju sa “berlinskim pacijentom”. Proizlazi, međutim, da rani i agresivni tretman HIV-a kod djece može rezultovati izliječenjem i, što je najbitnije, dijete ne mora da uzima lijekove do kraja života.
Osim što je njihov rad revolucionarni pomak u daljim potragama za lijekom za HIV, slučaj tri ljekarke pokazuje koliko su žene naučnici i danas “nevidljive” za javnost, ukazuje “GMA news”.
Dva glavna tretmana
Trenutno postoje dva glavna pristupa u liječenju HIV-a. Prva – terapija gena – upravljena je da pacijentov imuni sistem učini otpornim na HIV. Ova metoda je kompleksna i skupa. Drugi pristup je ovaj koji zastupaju naučnici u okviru CHERUB-a, te laboratorije u Sjedinjenim Američkim Državama i Evropi.
“Berlinski pacijent”
Prije pet godina vladalo je uvjerenje da HIV ne može da se izliječi. Onda je pacijent Timoti Rej Braun, takozvani “berlinski pacijent” obolio od HIV-a, dobio i leukemiju. Primio je transplantaciju koštane srži od donatora koji je imao rijetku genetsku mutaciju koja je Braunove ćelije učinila otpornim na HIV. Tako je Braun 2007. postao prvi čovjek koji je ikada u potpunosti izliječen od obje bolesti.
Masovno kopiranje ovog procesa bilo bi nemoguće, ali je Braunov slučaj unio talas promjene u istraživanja, sa naučnicima koji su se fokusirali i na traženje lijeka i tretman simptoma.
