Kosovski institut za istraživanje i razvoj politika (KIPRED) kritikovao je danas EULEKS zbog “nesposobnosti da ostvari svoj mandate” i pozvao na postepeno i planirano povlačenje te misije do kraja 2014. godine.
“Od samog početka, EULEKS je pod konstantnom kritikom zbog svoje nesposobnosti da izvrši svoj mandat”, navodi se u izvJeštaju “Sveobuhvatna analiza EULEKS-a: Šta dalje?”
U izvJeštaju autora Shpenda Kursanija navodi se da se legitimnost EULEKS- a vremenom povećala, posebno u novom okruženju stvorenom kao rezultat završetka nagledane nezavisnosti, iako se legalnost EULEKS-ovog prisustva na Kosovu može osporavati.
“Odgovornost za neuspjeh se ne može pripisivati jedino EULEKS-u kao takvom. Lokalni kontekst u kojem misija operiše kao i politička agenda koju Brisel sledi na Kosovu i u regionu čine da misija ne može da izvrši mandat koji joj je dodjeljen”, naveo je Kursani.
U izvještaju se ističe da je EULEKS za prošlih pet godina imao komotan budžet od 613,8 miliona evra, što je 75 odsto ukupnih budžetskih sredstava koja je Kosovo izdvojilo za “vladavinu prava u širem smislu”.
EULEKS-ove sudije su, međutim, godišnje u prosjeku izricale samo 2,1 presudu godišnje, a samo 0,29 presuda u predmetima organizovanog kriminala i visoke korupcije.
“Povezivanjem EULEKS-a sa implementacijom rezultata dijaloga rizikuje se da to postane mirovna misija, efektivno menjajući njenu prirodu i mandat. Istovremeno, lokalni kontekst u kojem EULEKS operiše, pruža malo nade da takva međunarodna misija izvrši mandat koji joj je povjeren”, ocjenjuje se u izvještaju.
Prema Kursaniju, evidentno je da lokalne sile “balkanizacije” gutaju evropsku misiju do krajnjih granica i zato je institut predložio postepenu transformaciju EULEKS-a i njeno konačno zatvaranje, kojem bi trebalo da prethodi transformisanje u misiju za nadgledanje i savetovanje.
U izvještaju je predloženo i da osnivanje centra za nadlgedanje koji bi u početku bio u EULEKS-u, a do sredine 2014. godine bio bi premješten u Kancelariju EU.
Slijedeći korak bi bio povećanje broja kompetentnih lokalnih sudija i tužilaca od početka 2013. godine do kraja 2014. godine, kao i postepeno skraćivanje izvršnih ovlašćenja misije do kraja 2014. godine.
Predviđeno je i povećanje demokratske odgovornosti EULEKS-a i “potpuna zamjena EULEKS-a sa politikom zasnovanom na uslovljavanju do kraja 2014. godine”.
