Povodom taksi koje je Kosovo uvelo na robu iz Srbije i BiH i prekršila sporazum CEFTA, britanski list Financial Times u tekstu pod naslovom „Granice su postale prepreka za preporod Balkana“, bavi se granicama koje su postale barijera za regionalni ekonomski razvoj i ekonomsku integraciju zapadnog Balkana.
List navodi da je na zapadnom Balkanu postojala zona slobodne trgovine prije Evropske unije, da je to bila Jugoslavija, ali da je njen raspad doveo do smrti stotina hiljada ljudi, više miliona raseljenih, ali i do novih granica na kojima sada često kamioni čekaju između sedam i 48 sati na granicama zbog carinskih procedura.
Sve to šteti razvoju regiona, navodi list i citira riječi srpskog ministra trgovine Rasima Ljajića, da su troškovi zbog čekanja kamiona na granicama u regionu gotovo dvostruko veći od prosjeka EU-a.
„Kako biti konkuretan kao dobavljač u EU, uz ovakve brojke“, navodi pitanje predsjednik Privredne komore Srbije Marko Čadež za kojeg se kaže da prednjači u naporima za integraciju ekonomija bivših jugoslovenskih republika, koje se nisu pridružile Uniji i Albanije.
List naglašava da je nedavna studija Međunarodnog monetarnog fonda pokazala da bi se na godišnjem nivou uštedjelo 800 miliona dolara, što je oko jedan posto BDP-a regiona, ako bi vlasti uspjele poboljšati prekograničnu saradnju i dostići prosječan standard EU-a.
Tržište veličine Holandije, ali nizak BDP
Ukazano je na politički dijalog koji vode predsjednik Srbije Aleksandar Vučić i kosovski predsjednik Hashim Thaci, ali i na razgovore koje su 2013. godine započeli Čadež i bivši predsjednik Privredne komore Kosova Safet Gerxhaliu kako bi se dogovorili oko zajedničkih inicijativa koje bi mogle da konkurišu kompanijama EU-a, i kako bi napravili plan za produbljenje ekonomske integracije.
Ta inicijativa, navodi britanski medij, dovela je do formiranja regionalnog investicionog foruma, koji uključuje BiH, Srbiju, Kosovo, Makedoniju, Crnu Goru i Albaniju.
„Te zemlje zajedno imaju više od 17 miliona stanovnika, što je tržište veličine Holandije, ali njihove ekonomije ostvaruju BDP od samo oko 77 milijardi eura“, piše Timesa i skreće pažnju da je to manje od Slovačke, iako ta država članica EU-a ima tri puta manje stanovnika.
Financial Times ukazuje da političke razmirice i trajna ozlojeđenost i dalje predstavljaju najveće barijere.
„Regionalni lideri posvetili su se regionalnom planu, ali svaki političar vodi računa da ponovo bude izabran u svojoj državi. Realno, ekonomski razvoj mogao bi da utre put rešavanju osetljivih političkih problema iz prošlosti jer, u glavama mnogih ljudi na Balkanu, ratovi još nisu završeni“, prenosi Financial Times Čadežovu ocjenu.
