Ljudi su od davnina opčinjeni sovama. Plaše ih se, dive im se, pripisuju im moći, a koriste ih i u modne svrhe.
Za stare Egipćane sova je bila čuvar podzemnog svijeta. Nerazumijevanje ove simbolike donijelo je ovoj ptici negativnu asocijaciju na smrt.
U većini grčkih mitova sova simbolizuje mudrost. Grčka boginja mudrosti Atina, je bila tako impresionarana velikim očima i svečanom pojavom sove da pošto je protjerana nestašna vrana, ona je nju učinila svojom omiljenom pticom. Sove su se naselile u velikom broju u hramu na Akropolju i štitile ga. Vjerovalo se da su magično “unutrašnje svijetlo” Akropolju dale sove. Kao simbol Atine, sova je bila zaštitnik i pratila grčku vojsku u rat, ali bila je i inspiracija za svakodnevni život. Grčki vojnici su vjerovali da je znak pobjede, ako ih sova nadleti pred bitku. Mala sova je stavljana na poleđinu kovanica u staroj Grčkoj.
Rimljanima je sova predstavljala simbol mudrosti i predskazanja. U starom Rimu mrtva sova je pričvršćivana na kućna vrata da bi se izbjeglo zlo. Stari Rimljani su vjerovali da hukanje sove nagovještava skoru smrt. Smrt Julija Cezara, Avgusta, Aurelija i Agripa po njihovom vjerovanju su predvidjele sove. Priča se i da su sove upozoravale rimsku vojsku na predstojeće katastrofe.
Od srednjeg vijeka u Evropi sova počinje da se povezuje sa vješticama i smatra se za pticu koja naseljava mračna, usamljena i nečista mjesta. Njeno pojavljivanje noću, kada su ljudi bespomoćni i slabo vide, povezuje je sa nepoznatim, a njen jeziv huk ispunjava ljude zlom slutnjom i strahom od smrti.
Sveti Toma Akvinski primjećuje da je sova u Starome zavjetu bila ubrojena među nečiste životinje i, pozivajući se na svetog Augustina, tumači da je svaka nečista životinja označavala neki grijeh, koji zapravo predstavlja jedinu pravu nečistoću. Sova, koja „jasno vidi noću, ali ne može vidjeti danju“, stoga za Tomu predstavlja „one koji su pametni u svjetovnim, ali nepametni u duhovnim stvarima“. Drugu vrstu sove (ušaru), koja „traži hranu noću, ali se skriva danju“ smatra oznakom „požudnog čovjeka koji nastoji ostati skriven u svojim djelima tame“. U srednjovjekovnim „Bestijarijima“, koji su takođe tumačili značenje pojedinih „beštija“, sova se takođe smatra simbolom Jevreja koji su, više voljeći tamu nego svjetlo, odbacili Isusa.
U XVIII vijeku detaljno proučavanje zooloških aspekata sove smanjili su misteriju koja okružuje ove ptice. Sa sujevjerjem koje odumire u XX vijeku sova se polako vraća na svoje staro mjesto, mjesto simbola mudrosti.
Treba napomenuti da savremeni čovjek živi sa sovama. Neke vrste žive u našoj neposrednoj blizini, u parkovima, u dimnjacima… Ne samo da su bezopasne, one su i korisne jer se hrane insketima, miševima, pacovima, dakle čovjekovim “neprijateljima”.
Čovjeku je možda najbliskija vrsta ćuk, ujedno i najmanja vrsta sove koju sigurno čujete kada prolazite ljeti parkom.
Preko 200 vrsta
Sove ili noćne grabljivice (Strigiformes) su red uglavnom usamljenih ptica grabljivica sa preko 200 vrsta. Plijen love uglavnom noću u čemu im pomaže pretežno siva boja i skoro nečujan let. Dijele se u dvije savremene familije – prave sove (Strigidae) i kukuvije (Tytonidae). Uglavnom se hrane sitnim sisarima, pticama i insektima, a pojedine vrste se hrane i ribom. Nakon što svare hranu, one ispljunu čvrste ostatke kao što su zubi, kosti, krzno, perje i ostalo što nisu mogle da svare. Žive na svim kontinentima osim na Antarktiku, velikom dijelu Grenlanda i pojedinim ostrvima.
Neobične činjenice
Ćemovsko polje, je posljednja stepa u Crnoj Gori, u čijim rijetkim šumama zimuje i gnijezdi mala ušara (Asio otus). Riječ je o zaštićenoj vrsti karakterističnoj za urbane sredine, a trend njene populacije (pad ili rast), može pokazati stepen očuvanosti životne sredine.
Mnoge vrste sova imaju asimetrične uši koje im daju vrhunski sluh i mogućnost da tačno odrede gdje se plijen nalazi, iako ga ne vide.
Neke vrste na glavi imaju pernate izrasline koje podsjećaju na uši ali nemaju ništa sa čulom sluha. Ovi snopovi perja ukazuju na raspoloženje ptice, pomažu joj da se kamuflira ili joj koriste kako bi pokazala agresiju.
Najveća populacija zimujućih malih ušara na svijetu nalazi se u Kikindi, Srbija.
Sove imaju mogućnost da rotiraju glavu čak za 270 stepeni!
Ove neobične grabljivice imaju tri para kapaka: jedan im služi za spavanje, jedan za treptanje, a jedan ima ulogu da čisti oči i sprečava infekcije.
Sova kukuvija može da pojede do 1000 miševa godišnje i mnogi poljoprivrednici pokušavaju da ih privuku kako bi vršile deratizaciju poljoprivrednih površina. Ova vrsta je najpoznatija po srcastom obliku lica.
Perje ovih ptica ima krajeve različite mekoće što im pomaže da priguše zvuk dok lete. Njihova široka krila i lagana tijela takođe ih čine tihim letačima što hvatanje plijena čini još lakšim.
Kod većine vrsta sova ženke su veće, teže i agresivnije od mužjaka. Perje ženke je obično šarenije u odnosu na mužjaka.
Nisu sve vrste sova noćne ptice. Njihova dnevna aktivnost zavisi od sezonske količine dnevne svijetlosti i tame, zalihe hrane i staništa.
Grupa sova ne zove se jato, već parlament.
Arheolozi su pronašli fosile sova stare čak preko 58 miliona godina. Najveći fosil sove koji je pronađen bio je visok skoro jedan metar.
Pronađene su slike sova na zidovima pećina u Francuskoj, među egipatskim hijeroglifima, a nalaze se i u umjetničkim prikazima Maja.
Feng šui
Vjeruje se da sova donosi sreću, bogatstvo, zdravlje i ljubav. Predstavlja zaštitu protiv zlih duhova i zdravstvenih problema. Sove mogu biti smještene u bilo koje područje kuće. Za veću stabilnost i pozitivnu energiju u kući, povoljno mjesto za postavljanje sove je sredina kuće, jer bi se tako poboljšala ravnoteža u svakom području.
