Višestoljetna borba za očuvanje bosanske granice među domaćim stanovništvom porađala je junake čija imena i danas žive u narodnom sjećanju. Historijska nauka i usmena književnost obiluju podacima o junacima poput Muje, Omera i Halila Hrnjice, Tale Ličanina, alemdara Ahmeda Bajrektarevića, Hasan-age Pećkog, begova Beširevića, Krupića, Biščevića i mnogih drugih. Na ta herojstva stara više stoljeća nastavljala su i ona koja se vezuju za Dekana Rekića, koji je hrabro stao pred austrougarskog okupatora, potom Husku Miljkovića, ali i mnoge partizanske borce koji su goloruko krajiško stanovništvo štitili od stradanja i progona.
Da već dokazano i opjevano krajiško junaštvo ima svoj kontinuitet i u savremenoj historiji Cazinske krajine, potvrdili su brojni heroji koji su svojim podvizima doprinijeli da Bihaćki okrug odoli troipogodišnjoj blokadi u toku agresije na Bosnu i Hercegovinu. Imena nekih od njih posebno su ovjekovječena i ostaju kao trajni zalog svim živima da ih se s osjećajem ponosa i dostojanstva sjećamo. Pored Izeta Nanića, Adila Bešića, Mirsada Crnkića, ali i nekih drugih heroja i “zlatnih ljiljana”, rame uz rame stoji i legendarni komandant bužimske jedinice “Hamza” Asim Bajrektarević. Svoju bezrezervnu odanost narodu i domovini Asim je potvrdio viteškom borbom, a, na koncu, i položenim životom u oslobodilačkoj operaciji Petog korpusa Armije Republike Bosne i Hercegovine pod nazivom “Sana ‘95”.
OD VRHUNSKOG SPORTISTE DO NEPRIKOSNOVENOG RATNIKA
Asim Bajrektarević rođen je 1962. godine u Bužimu kao jedno od šestero djece oca Huseina i majke Fatime. OŠ “7. novembar” završio je 1977. godine u Bužimu. Srednju školu pohađao je u Cazinu, a Pedagošku akademiju u Tuzli. Nakon četiri godine rada u Bužimu, tri predratne godine proveo je na radu u Austriji. U vrijeme demokratskih promjena 1990. godine sudjelovao je u osnivanju Stranke demokratske akcije u Bužimu.
U srednjoškolskim danima Asim se počeo baviti karateom, te je ubrzo položio za crni pojas. Veliku ljubav i strast prema tom sportu želio je prenijeti i drugima. Kao prva osoba koja je donijela borilački sport u Bužim, 1984. godine organizirao je trening i obuku za bužimsku omladinu. Poslije višegodišnjih opstrukcija tadašnjih vlasti, osnovao je karate-sekciju u sklopu Sportskog društva “Bratstvo”, Bužim. Sekcija 1987. godine prelazi na tehniku tae kwan do. Dvije godine poslije, registriran je KK “Bratstvo-Mangan” u okviru SD “Bratstvo” Bužim.
Prije izbijanja rata, 10. juna 1991. godine, kao jedan od organizatora otpora sudjelovao je u pripremi za odbranu. Jedan je od inicijatora osnivanja prve vojne formacije Protudiverzantskog voda (PDV) sastavljenog od tridesetak članova Patriotske lige. Taj vod godinu kasnije, pod njegovim vodstvom, prerastao je u Izviđačko‑diverzantsku četu “Hamza”. Asim je s ostalim pripadnicima PDV-a sudjelovao u zarobljavanju Milana Martića (tadašnjeg ministra unutrašnjih poslova tzv. SAO Krajine) u Bosanskoj Otoci, septembra 1991. godine.
Fikret Kauković početkom rata bio je saborac Asima Bajrektarevića. Pred sami kraj rata, nakon Asimove pogibije 1995. godine i ranjavanja narednog komandanta Agana Elkasovića, Fikret je preuzeo komandiranje nad jurišnim bataljonom “Hamza”. Tvrdi da je Asim dao najveći doprinos u samom startu, kada je organizirao i komandirao protudiverzantskim vodom “Hamza”, kojeg je činilo dvadesetak momaka. Uglavnom su to bili momci koji su trenirali s Asimom. U tim je akcijama zarobljena znatna količina naoružanja, što je bilo od neprocjenjive važnosti za opremanje nenaoružanih boraca.
“Asim Bajrektarević bio je veoma pozitivna ličnost. Upoznao sam ga početkom maja 1992. godine, kada smo zajedno sudjelovali u akciji zarobljavanja minobacača iz kojeg je granatirano stanovništvo u naselju Baštra. Te prve akcije imale su velike efekte u demoralizaciji neprijateljskih vojnika. Asim je, uz komandanta Nanića, odigrao veliku ulogu u uspostavljanju početnih linija na potezu od Une, preko Osmače, Panjka, Šerbule, Kedića Glavice, Nikolića Glavice, Ćorkovače do Radoča. Od maja do augusta 1992. godine sa svojim protudiverzantskim vodom, koji će kasnije prerasti u četu “Hamza”, sudjelovao je ili je bio idejni tvorac 15-ak izviđačkih akcija. U tim akcijama, po srpskim izvještajima na Radiju Korenica, stradalo je oko 80 srpskih vojnika. Prva akcija bila je 6. maja 1992. godine, kada smo nas devetorica na čelu a Asimom uspješno izvršili borbeni zadatak. Vrlo brzo me je zavolio i stekao povjerenje u mene. Bio sam izviđač u svim akcijama osim akcije ‘Kontejner’”, sjeća se Fikret Kauković.
SPREČAVANJE NASTANKA “AUTONOMIJE” U CAZINU
Od 4. aprila 1992. do 2. augusta 1993. godine Asim Bajrektarević bio je pripadnik 105/505. brigade, a nakon toga, sve do 25. oktobra 1994. godine obavljao je različite rukovodeće dužnosti u SJB Bužim i CSB Bihać. U međuvremenu, nakon proglašenja paradržavne tvorevine Autonomna pokrajina Zapadna Bosna, 2. novembra 1993. godine postavljen je za komandira Specijalne policije u SJB Cazin, gdje je ostao nekoliko mjeseci radi uspostavljanja javnog reda i mira u Cazinu. Kako navodi Nijaz Veladžić u knjizi Krajiške gazije, cilj ovog postavljanja bilo je sređivanje stanja u ovoj službi za koju je vođa autonomaša Fikret Abdić bio veoma zainteresiran.
Bajro Sijamhodžić je s grupom policajaca, predvođenih Asimom, boravio u Cazinu. Ističe da su Asim i ostali članovi Specijalne policije dali veliki doprinos sprečavanju realizacije ideje Autonomne pokrajine Zapadna Bosna, nakon što su se primijetile određene simpatije prema ideji autonomije unutar policijske strukture u Cazinu. “U Cazinu su boravili oko četiri mjeseca osiguravajući punktove i dom zdravlja, postavljajući patrole po gradu, sve do momenta stabilizacije društveno-političke situacije, nakon čega su se vratili u Bužim”, navodi Sijamhodžić.
Pomoćnik komandanta za bezbjednost u 505. brigadi Zijad Nanić kaže da su pogibijom komandanta generala Izeta Nanića neopravdano u drugi plan stavljeni mnogi poginuli i preživjeli borci koji su zaista ponijeli veliki teret i odgovornost u ratu. Jedan od njih svakako je i rahmetli Asim. “Asima znam još iz osnovne škole. Bio je godinu stariji od mene. Kasnije smo zajedno trenirali karate. Družili smo se i pred rat. Prve one organizacije, prvi nukleus od dvadeset pripadnika PDV-a, ja sam bio u tom vodu. Asim je bio komandir. Tu su još bili Sajo Durić, Rasim Durić, Rasim Suljić Rus, Hasan Duraković, Ibrahim Šahinović, Husnija Šahinović Hunjo, Hamdija Duraković, Ibrahim Duraković, Senad Durić Riba, Halid Bajrektarević, Husein Bajrektarević, Rifet Mulalić, Safet Mulalić, Husnija Cinac, Suad Ćatić, Hamid Šahinović, Sulejman Šahinović i još neki. Većina njih bili su Asimovi dugogodišnji prijatelji koji su s njim izvjesno vrijeme i trenirali. Jedinica se kasnije proširila. Asim se iz Austrije vratio prije 21. aprila 1992. godine, prije nego što će biti napad na Bosansku Krupu. Tad nas je u toj formaciji bilo možda i četrdeset. Tih dana nam se priključio i Nevzet Nanić”, priča Zijad Nanić.
Podsjeća da je Asim Bajrektarević bio na čelu jedinice “Hamza” sve do februara 1993. godine, nekad poslije “Munje ‘93”. Kad je počela “autonomija”, Asim je bio komandir SJB u Bužimu, pa komandir Specijalne policije u Cazinu. Nakon boravka u Cazinu i Bihaću, komandant Izet Nanić ga je 26. oktobra 1994. godine vratio u brigadu i postavio za komandanta Prvog bataljona. U 505. brigadi, u kojoj je obavljao razne dužnosti, ostao je do pogibije 28. septembra 1995. godine. Bataljon “Hamza” Asim je preuzeo 2. juna 1995. godine. Na postrojavanju jedinice 4. augusta 1995. godine, dan uoči svoje pogibije, komandant Nanić Asimu je predao ratnu zastavu novoformiranog bataljona. “Asim rahmetli bio je pozitivna ličnost. Bio je izuzetno čestit i nepokvaren čovjek, musliman. Toliko je bio čist da je nekad znao biti i naivan”, zaključuje Zijad Nanić.
Komandant 505. brigade Sead Jusić smatra da sama činjenica da je rahmetli Asim u nazivu PDV i čete za specijalne namjene “Hamza” imao potrebu identifikacije s amidžom i zaštitnikom Božijeg poslanika Muhammeda, a.s., dovoljno govori o Asimovoj duhovnoj dimenziji, ali i želji da dostigne sve vrline koje su krasile hazreti Hamzu – odvažnost, hrabrost, požrtvovanost…
“Sjećam se jedne kišovite mrkle junske noći 1992. godine na liniji odbrane u rejonu Radoča, kada smo nakon borbi u toku dana krenuli u obilazak linije: Asim kao komandir jedinice, Meho Bašić kao pomoćnik za obavještajne poslove u brigadi, Husnija Cinac kao komandir odjeljenja ili voda, te ja u ulozi komandira linije Radoč. Mrkla noć, kiša pomalo pada, u toku dana jedan je borac poginuo i nekoliko ranjenih. Više dana trajale su borbe uz stalna granatiranja linije odbrane naselja, uključujući i centar Bužima. Odmah kod rovova zaključili smo da su se borci povukli na pozicije na kojima je, po njihovom mišljenju, bilo sigurnije. Vraćajući ih u prvobitne položaje, došli smo na Križ, gdje su se borci uzmakli za više od 150 metara iza šume na neku njivu i tu su se grupirali ne znajući šta dalje. Asim je s Mehom i Husnijom krenuo naprijed, stopu po stopu, osvajajući teren prema čelnom rovu. Ta hrabrost, jer je velika vjerovatnoća da su neprijateljski vojnici već u našim rovovima, teško se da opisati. Taj detalj je i na mene i na ostale borce izvanredan dojam, što nam je itekako bilo potrebno na početku rata”, prisjeća se Jusić.
“Rat je počeo boreći se u odbrani grada Bosanska Krupa 21. aprila 1992. godine. Tri godine poslije bio je u prilici sudjelovati u njenom oslobađanju. Bio je na težišnom pravcu napada brigade iz pravca Grmeča prema Bosanskoj Krupi 16. i 17. septembra 1995. godine, kada smo, dovodeći Bosansku Krupu u poluokruženje, prisilili neprijatelja na povlačenje i oslobodili Bosansku Krupu. Sutradan smo zajedno prošetali slobodnim gradom: Asim, komandant bataljona za specijalne namjene “Hamza”, Mevlid Mustafić, komandant Prvog bataljona, i Edham Eminić, komandant Drugog bataljona. Podigli smo državnu zastavu na tvrđavi u gradu. Ne mogu izraziti svoja osjećanja kada me je desetak dana kasnije posljednji put pozvao i rekao: ‘Teško sam ranjen, pošalji mi vozilo, molim te…’”, kaže Jusić.
ZASLUGE I PRIZNANJA
S jedinicom “Hamza” Asim Bajrektarević učestvovao je u brojnim akcijama, poput: “Plamen ‘92”, Ćorkovača (operacije “Kontejner” i “Oganj”), “Munja ‘93”, “Grmeč ‘94”, “Grabež”, “Plato”, “Sana ‘95”. U toku rata tri je puta ranjavan. Prvi put 10. januara 1995, a drugi put 22. marta iste godine. Oba ranjavanja bila su na teritoriju općine Velika Kladuša, u borbama protiv paravojnih formacija Fikreta Abdića. Nakon trećeg teškog ranjavanja 28. septembra 1995. godine, na području Lušci Palanke u toku operacije “Sana ‘95”, isti je dan i podlegao. Za iznimnu hrabrost, 15. augusta 1995. godine pohvaljen je od strane komandanta Generalnog štaba ARBiH i od komandanta Petog korpusa. Posthumno mu je dodijeljeno priznanje, značka “Zlatni ljiljan”, 26. decembra 1995. godine. Odlukom Predsjedništva RBiH 12. januara 1996. godine proizveden je u čin majora. Posthumno su mu dodijeljene Plaketa općine Bužim u 2008. godini te Plaketa Patriotske lige 1991 u 2009. godini. Nakon Asimove pogibije, pod vodstvom njegovog brata Halida, krajem 1995. godine registriran je tae kwon do klub, koji po njemu nosi ime (TWD “Asim Bajrektarević Hamza”). Klub je u protekle 22 godine ostvario brojne uspjehe na državnoj i međunarodnoj sceni.
U rodnom gradu Asim je dobio i svoju ulicu. Sa suprugom Enisom imao je troje djece, sinove Harisa i Halima, te kćerku Eminu. Sahranjen je u porodičnom mezarju u rodnom naselju Kupusnica, u blizini sina Harisa, koji je poginuo u devetoj godini života kao civilna žrtva rata 1995. godine.
Emina kaže da je život njenog oca Asima Bajrektarevića obilježen redom i disciplinom: “Kroz karate, a kasnije i tae kwon do, izgrađivao je svoju ličnost, a sve opet u duhu islama. Isticao se po dobroti i poštenju. Samo vjera u Allaha, dž.š., može čovjeku dati smirenost, odlučnost i hrabrost kakva je Asima odlikovala. Imao je principe i vrijednosti kojih se strogo pridržavao. Zahvaljujući svojim iznimnim karakternim vrlinama, uspijevao je ostvariti veliki psihološki i moralni utjecaj na druge borce. Za svoju vjeru islam i slobodnu Bosnu i Hercegovinu živio je, borio se i na kraju i poginuo.”
U jednom od citata u dnevniku iz mladosti Asim je zapisao: “Sačuvati mir predstavlja najveće ispoljavanje snage, biti aktivan – to je lako. Popusti uzde i konji će odjuriti sa tobom. To svako može, ali jak je onaj koji može zaustaviti zahuktale konje. Što zahtijeva veću snagu – popuštanje ili obuzdavanje? Ko je smiren, ne znači da je tup. Smirena osoba gospodari svojim duhovnim snagama. Aktivnost ispoljava samo neznatnu, a mir naprotiv, nadmoćnu snagu.”
O Asimovoj bezrezervnoj odanosti narodu i domovini govori i činjenica da je početkom rata novac planiran za izgradnju porodične kuće uložio u nabavku oružja. Uz želju da postane šehid, koju je često iskazivao, Asimovoj supruzi Enisi posebno su ostale u sjećanju Asimove riječi nakon smrti sina Harisa (1987–1995): “Zadužila me je smrt djeteta, borit ću se do kraja, halalit ću njegov život i dat ću svoj za Bosnu i Hercegovinu.”
Asim Bajrektarević 28. septembra, prije 22 godine, ranjen je u grudni koš. Geler mu je cijelom dužinom razderao lijevu komoru srca. Pored takve povrede, živio je nekoliko sati, što su doktori okarakterizirali kao svojevrstan medicinski fenomen. Posljednje riječi bile su mu: “Kako Allah odredi.” Preselio je na ahiret u istoj bolničkoj sobi i na istom krevetu na kojem je umro i njegov sin Haris.
