Predsjednik Srpske liste u Skupštini Kosova Slavko Simić za RSE kaže da nema povratka Srba u kosovske institucije dok se ne ispoštuju osnovni principi dogovoreni u Briselu.
S druge strane, portparol Vlade Kosova Faton Abdulahu takođe je izjavio za RSE da bez povratka Srpske liste u kosovske institucije nije moguće pokrenuti proces formiranja Zajednice opština sa srpskom većinom (ZSO), te da će ona biti formirana na osnovu odluke Ustavnog suda Kosova.
Za kosovske Srbe važno je da se ZSO formira na osnovu dogovora iz Brisela, a ne, kako navodi Simić, onako kako zvanična Priština želi – preko odluke Ustavnog suda i postojećeg zakonodavnog sistema.
Na taj način, ističe on, onemogućava se ZSO da bude institucija sa svojim integritetom i relevantnim stepenom institucionalne ekonomije.
Simić dodaje da postojeća Asocijacija opština sa albanskom većinom funkcioniše bez bilo kakvih ovlašćenja, što je neprihvatljivo da bude isto u slučaju Zajednice opština sa srpskom većinom.
“Za nas je važno da se sprovede ono što je dogovoreno u Briselu i da se prizna poseban karakter ove institucije, odnosno institucije koja će biti zaista relevantna za srpsku zajednicu koja živi na Kosovu, dakle, da ZSO bude pravno lice definisano statusom koji će sadržati sve elemente koji garantuje Briselski sporazum”, ističe Simić.
Ukoliko postoji volja za tim i ukoliko postoji želja da se implementira sporazum onako kako je dogovoreno u Briselu, dodaje Simić, sigurno da će postojati naša iskrena volja da se vratimo u institucije.
S druge strane, Faton Abdulahu je izjavio za RSE da će se ZSO formirati na osnovu odluke Ustavnog suda, te naglašava da je bez povratka Srpske liste u kosovske institucije nemoguće pokrenuti proces njenog formiranja.
Abdulahu dodaje da su uslovljavanja o povratku Srpske liste “čudna”, zato što je nemoguće da počne da se radi na osnivanju ZSO bez njihovog učešća.
“To više kada se zna da je ova inicijativa, Zajednica, direktno povezana sa interesima srpske zajednice. Dobro bi bilo da se ova pat pozicija prevaziđe i da se desi ono što treba, da se oni vrate i da budu učesnici procesa formiranja Zajednice. Šta god da mi uradimo bez njih, to bi bio propust koji bi drugi mogli različito interpretirati”, riječi su Abdulahua koji ponovo poziva Srpsku listu da se vrati zbog posla koji predstoji po ovom pitanju.
Podsjetimo, Ustavni sud Kosova odlučio je 2016. godine da dogovoreni principi o Zajednici opština sa srpskom većinom u Briselu nisu u potpunosti u skladu sa duhom Ustava Kosova, ali da bi ugradnja principa u zakonski akt i u statut Zajednice trebala biti u skladu sa ustavnim standardima Kosova. Ono što je bilo sporno je da se dogovorena Zajednica ne zasniva na multietničnosti, već okuplja opštine jedne etničke zajednice.
“Zabrinjavajuća izjava Thaçija”
Miodrag Marinković, programski direktor nevladine organizacije Aktiv iz Sjeverne Mitrovice, smatra da Srbi svoje prave interse na najbolji način mogu ostvarivati preko institucija.
“Ako smo mi kao srpska zajednica već izašli na izbore i ušli u institucije, onda je neophodno i da maksimalno iskoristimo sve postojeće mehanizme koji su nam na raspolaganju za zaštitu srpskih interesa a ima ih jako puno. Problem je u tome što kosovska vlada Srbe vidi više kao prepreku nego kao partnere”, ocjenjuje Marinković.
On kao primjer flagrantnog kršenja interesa Srba, navodi primjer ZSO i konstantno odlaganje početka rada na izradi statuta i, kako kaže, zabrinjavajuću izjavu kosovskih zvaničnika i predsjednika Hashima Thaçija o formiranju Vojske Kosova, u kojoj se kaže da je potrebno da se pronađe način da se zaobiđe srpska većina u Skupštini.
“To kao princip zaobilaženja srpske većine u Skupštini i naših mehanizama je stvarno nešto što je zabrinjavajuće, jer se time obesmišljava potpuno učešće Srba u institucijama. Česti izlasci Srpske liste ukazuju baš na takav tretman, nesmisleni tretman u kome se ne poštuju prava i interesi srpske zajednice”, ukazuje Miodrag Marinković.
Marinković smatra da će kosovska vlada pod pritiskom EU da krene u ozbiljniji proces izrade statuta ZSO i da će u tom smislu da dođe do nekog dogovora sa Srpskom listom kako bi se Srbi vratili u institucije što je jedan od preduslova za počinjanje tog posla.
Podsjetimo, Srbi u Vladi i Skupštini Kosova zamrzli su učešće u institucijama početkom oktobra, nakon donošenja Zakona o Trepči.
